بویوك مجادله لر و شدّتلی باصقی و ظلملر آلتنده دوام ایدن نور خدمتی ، ١٩٥٠ ‘ لی ييللره كلیندیگنده آناطولینڭ صينيرلريني چوقدن آشمش طورومده يدي . بدیع الزمان حضرتلری او زمان ایچون عربجه يه ترجمه ایتدیردیگی عصای موسی كبی اثرلرینی باشده مكّه - مدینه و مصر اولمق أوزره عراق ، سوریه پاكستان كبی أولكه لره كوندره رك اورالردە رسالۀ نورڭ تقدیرلرله بيلينوب طانینمه سنی صاغلامشدي . بو نقطه ده كی غیرتلرینی كوسترن استادڭ كندینه عائد بعض افاده لری شویله در :

” عزیز ، صدّیق قرداشلرم !

مدرسة الزهرا اركانلرینه اهمّیتلی بر مسئله یی حواله ایدییورم .

سیّد صالح ” عربستانده عصای موسینڭ چوق لزومی و چوق فائده سی اولدیغنی ، اورالردە سیاحتمده آڭلادم . هر حالده عربجه يه ترجمه سی لازم كلییور “ دیدی . بنم حالم و خسته لغم مساعده ایتمدیگی ایچون بنم بدلمه مدرسة الزهرا اركانی ( اسپارطه طلبه لری ) ، درت یره ، كوزلجه عربجه يه ترجمه سی ایچون مخابره ایتسینلر . بر مكتوبی جامع الازهرە ، امرطاغلی قیلینچ علی واسطه سیله اوراده برقاچ ایدیب ذاتلر ترجمه ایتسینلر . بر مكتوب دە ، آنقره دیانت دائره سنده رسالۀ نوري جدّي تقدیر ایدن و علاقه دار اولان بر - ایكی عالم عربجه يه ترجمه ایتسینلر . بر ده ؛ قیصری قضالرندن أورگوپ مفتیسی قرداشم یازسینلركه ، یگرمی سنه بتون قوتیله نوره  خدمت ایتمك اوڭا لازم ایكن ایتمدیگی ایچون ، اونڭ بدلنه بتون قوتیله عربجه يه ترجمه ایتسین . بری ده ، اسپارطه حوالیسنده نور دائره سنده كی عالملر دخی عصای موسی یی تقسیم صورتنده هربری بر قسمنی ترجمه ایتسینلر . “ [١]

دیگر بر مكتوبنده ایسه حضرت استاد عین مسئله یه دائر شو معلوماتلري ويرمكده در :

” بر - ایكی هفته أوّل مصرڭ جامع الازهرنڭ بویوك بر مدرّسی اولان علی رضا بورایه خصوصی بر آدمی كوندردیگی كبی ، ایكی كون أوّل ده اصلاً بخارالي و مدينۀ منورّه ده مجاور و مصرده بویوك عالملرله و خصوصًا اسكی شيخ الاسلاممز و دار الحكمتده بنم آرقداشم مصطفی صبري افندیله علاقه دار و بو طرفه كله جگنه دائر اونلرله كوروشن و بر درجه اونلرڭ نامنه مهم بر عالم یانمه كلدی . بن ده جامع الازهره  هديۀ وقفيه م اولارق ١١ دانه خصوصی مجموعه لريمي او ذات واسطه سیله عالم اسلامڭ بویوك مدرسه سی اولان و او عالمڭ اخباریله شیمدی یگرمی یدی بیڭ طلبه سی بولونان جامع الازهره  هديه اولارق او ذاته ویردك . هم دیدك : باشده مصطفی صبري و علی رضا و محمد زاهد كوثري اولارق نور مجموعه لرينه بنم بدلمه صاحب و حامی و وارث اولسونلر و عربي يه ترجمه یه چالیشسینلر ، دیدك . مكتوب دە یازدق . او ذات آلدی كیتدی . عموم قرداشلریمه و همشيره لريمه سلام ایدرم ، دعالرینی ایسترم . اَلْبَاقى هُوَ الْبَاقى

سعید نورسی “ [٢]

حضرت استادڭ و نور طلبه لرينڭ بو نورلی فعاليتلرينڭ نتیجه سنده ، كرك عالم اسلامده و كركسه آوروپه أولكه لرنده نورلرله قلبی بر علاقه قوران پك چوق انسانلر ، بدیع الزمان حضرتلری و نور طلبه لريله ارتباطه كچمش طورومده يديلر . بویوك تاريخچۀ حيات كتابنڭ صوڭنده ” رسالۀ نورڭ خارج مملكتلرده كي فتوحاتنه قیصه بر باقیش “ باشلغی آلتنده بو قونوده اوزونجه تفصیلات ویریلمشدر . اونلردن مهم بر قسمنی أولنده كی مقدّمه يله برابر عینًا بورایه آلییورز .

” رسالۀ نور ، یگرمنجی عصرڭ علم و فن سویه سنه اویغون مثبت بر متودله عقله و قلبه خطاب ایدرك اقناع و اثبات یولیله كیتدیگی ایچون ، یالڭز توركیه ده دگل ، خارج مملكتلرده ده حسن قبوله مظهر اولمشدر . أثرلر ، مملكتمزده یڭی یازی ایله مطبعه لرده باصيلمدن أوّل ، باشده پاكستان و عراق اولمق أوزره دیگر اسلام مملكتلرنده عربجه ، اوردوجه ، انگلیزجه و هندجه طبع ایدیله رك بتون عالم اسلامه  طانيتيلمش و فوق العاده توجهه مظهر اولارق كڭیش بر اوقویوجی كتله سی بولمشدر .

بدیع الزمان ، قرق - اللی سنه دن بری ، یالڭز عالم اسلامده دگل ، بتون دنیاجه طانینمش ممتاز بر شخصیتدر . كندیسی ، كوچك یاشندن بری علم ساحه سنده الزام ایدیلمه مش اولدیغندن ؛ كرك داخلده و كركسه خارجده نظرلر أوزرینه چوريلمشدر . عالم اسلامڭ علم مركزی اولان جامع الازهر ، اونڭ مرتبۀ علمنى و یوكسك ذكاسني شیخ باهيد كبی مدقّق عالملر واسطه سيله ادراك ایدركن ، مثبت علملرده كي درین وقوفي دە بتون دنیایه ياييلييوردي . مصر مطبوعاتنده ” فطین العصر “ ( عصرڭ اڭ زكيسي ) دییه توصیف ایدیله رك حقّنده مقاله لر نشر ايديلييوردى . كندیسی ، بوندن قرق بش - اللی سنه أوڭجه ، شامده ، ایچنده یوز اهل علم بولونان اون بیڭ كیشیلك معظّم بر جماعته جامع الامویده ایراد ایتدیگی مهم بر خطبه ده ، عالم اسلامڭ كری قالیش سببلريني و ناصل ايلرله يه بيله جگني ایضاح ایدرك ، عالم اسلامڭ اتّفاقنڭ نه قدر ضروري اولدیغنی بیان ایتمشدی .

بو خطبه سی بتون عالم اسلامده حيرانلقله قارشيلانمش و علم مجلسلرنده اسمی چوق آڭیلمه یه باشلانمشدر . اونڭ مجاهده و مجادله لرینی ایشیدن و اثرلرینی اوقویان بیڭلرجه كیشی اوڭا قارشی بویوك بر علاقه دویمه یه باشلامشلردر . جامع الازهرڭ حمیتلی طلبه لری بر حدیث شریفڭ مدار اوهام اولمش معناسنی استاد بديع الزماندن صورمشلر و استاد خسته اولمسی طولاييسيله طلبه لری ، رسالۀ نوردن او مسئله یه متعلّق موضوعلری و استاد طرفندن داها أوّل او حدیث طولاييسيله كله بیله جك بر سؤاله ویریلمش قطعي بر جوابی بر آرایه كتیره رك كوندرمشلر و بو جواب غایت تقديرله قارشيلانمشدر .

پاكستان معارف ناظر ( ملّی اگیتیم باقاني ) وكیلی علی اكبر شاه ( شیمدی سیند أونيورسيته سنده ركتور ) ، توركيه يه كلدیگی زمان بديع الزماني زيارت ایتمش و مملكتمزدن آیریلیركن استاد و أثرلری حقّنده كنچلگه بر خطابه ده بولونمش و مملكتنه مواصلتنده دە برابرنده كوتوردیگی نور كلياتنڭ ، رسمًا أونيورسيته ده اوقوتدیریلمه سی و اوردوجه يه ترجمه سی ایچون تشبثه كچمشدر . پاكستانده منتشر عربجه و انگلیزجه غزته و مجموعه لرده استاد و أثرلری اوقويوجيلره طانيتيلمش ؛ توركيه ده كي اسلامی انكشاف ، رسالۀ نور فعاليتنڭ بر ثمره سی اولارق بليرتيلمش ، استاد بدیع الزمان عالم اسلامڭ معنوی ليدري اولارق ذكر ایدیلمش و ” حضرت بديع الزمان سعید نورسی “ دییه حقّنده بر چوق مقاله لر یازیلمشدر . بوگون رسالۀ نور ، اسلام عالمنجە ، اسلامیته يوڭلتيلن هجوملری قیران بر سد قرآنی اولارق بيلينمكده و قبول ایدیلمكده در .

رسالۀ نور ؛ آوروپه ، آمه ریقه و آفریقه ده دە حسن توجّهه مظهر اولمش ؛ باشده بختیار آلمانیه و فینلاندییه اولمق أوزره ، بر چوق مملكتلرده اوقونمه يه باشلانمشدر .

بو جمله دن اولمق أوزره ، آلمانيه ده ، برلڭ تكنیك أونیورسیته مسجدینه رسالۀ نور كلیاتی قونولمش و شرقیات أونيورسيته سي الهیات بولومنده رسالۀ نور حقّنده قونفه رانس ترتیب ایدیلمشدر . آلمانيه ده كي اسلامی فتوحاتده رسالۀ نورڭ بویوك رولی اولمشدر .

يونانستانڭ كوملجنە شهرنده حافظ علی افندی طرفندن آچیلان درسخانه ده رسالۀ نور درسلری ده اوقوتديریلمقده و یوزلرجه رسالۀ نور طلبه سی يتيشمكده در .

فينلاندييه ده اسلام جماعتی رئیسی طرفندن رسالۀ نور نشر ایدیلمكده و بو سایه ده بر چوق فينلي مسلمان اولمقده در .

ژاپونیه و قوره ده ده رسالۀ نورڭ بر چوق اوقويوجيلري بولونمقده در . قوره حربی مناسبتیله توركيه دن قوره يه كیدن متعدّد نور طلبه لری طرفندن بتون كلیات اورایه كوتورولمش ؛ بو اثرلرڭ بر قسمی ژاپون أونيورسيته لرينه و بر قسمی دە قوره كتبخانه لرينه هدیه ایدیلمشدر . بو وسیله ایله ژاپونيه ده كي اسلام جماعتی ده رسالۀ نوردن استفاده ایتمەیه باشلامشدر .

هندستان و اندونزيه ده كي مسلمانلر دە رسالۀ نوردن محروم قالمامشلردر . حجّه كیدن بر نور طلبه سی طانيشديغي بر هندلی عالمه رسالۀ نور كلیاتنی هدیه ایتمش و او عالم ده أثرلری هندجه يه ترجمه ایده جگنی و بونڭ كندیسی ایچون بویوك بر وظیفه اولدیغنه اينانديغني سویله مشدر .

آمریقه ده كی واشینگتون جامعنه بعض رساله لر هدیه ایدیلمش و بوراده كی مسلمانلرڭ دە بو اثرلردن استفاده لری صاغلانمشدر .

** عراقدن** كوندریلن رسالۀ نور أثرلری مناسبتیله ،واسهینكتون اسلام كولتور مركزی كنل سكره تري طرفندن أثرلری كوندرن نور طلبه سنه بر تشكّر مكتوبی یازیلمشدر .

مذكور بیاناتمز رسالۀ نورڭ خارج مملكتلرده كي انكشافنڭ معلوماتمز چوره سنده كي برقاچ نمونه سیدر .

یاقینده طبع ایديله جك ” معجزه لی قرآن “ دە حافظ عثمان خطی عینًا محافظه ایدیلمكله برابر ؛ قرآنڭ لفظی معجزه لری كوستریلمشدر . بو قرآنڭ ، عالم اسلام باشده اولمق أوزره بتون دنیاجه نه بویوك بر علاقه ایله قارشيلاناجغي شبهه سزدر .

بتون بونلر ، رسالۀ نورڭ دنیا چاپنده معظّم بر بوشلغی طولدیرمقده اولدیغنڭ دلیل و اماره لری دگلمیدر ؟ بتون بشریت ، قرآنه  و طولاييسيله عصریمزده اونڭ معنوی اعجازينى اثبات و بیان ایدن رسالۀ نوره  محتاجدر .

ایشته بو قسمده ، استاد بدیع الزمان و رسالۀ نور حقّنده خارج مملكتلرده انتشار ایدن مقاله لرڭ بر قسمنی ، استاده  و طلبه لرینه كلن مكتوبلردن بعضیلرینی آشاغی یه درج ايدييورز .

[ ١ ] امرطاغ لاحقه سی - ٢ ، س/ص/ث . ٣٧ كری

[ ٢ ] امرطاغ لاحقه سی - ٢ ، س/ص/ث . ٥٩ كری