رسالۀ نورڭ ماهیتی ، تأليفي و نشر شكلی
ایچنده كیلر
رسالۀ نورڭ ماهیتی
صوڭ برقاچ عصردر ، مسلمانلرڭ دینده كوستردكلری كوشه مه نڭ بر نتیجه سی اولارق اسلام دنیاسی مادی معنوی بویوك بر كريله مه نڭ ایچریسنه دوشمش ، باتی قايناقلي دینسزلك جریانلری عالم اسلامي صارصمه يه باشلامشدی . بونڭ نتیجه سنده ، ايمانلر ضعیفله مش ، اسلام اخلاقی بوزولمش ، برلك برابرلك طاغیلمش ، مسلمانلق شعوری اولدقجه زده لنمشدر. بديع الزمان حضرتلری ، بتون بو دردلرڭ اصل قايناغنڭ ، ” ایمان ضعيفلغي “ اولدیغنی ، ایمانی كوچلنديرمدكجه هيچ بر يره واريلاماياجغني قطعیاً تشخیص ایتمشدی . بو یوزدن بتون حیاتنی ایمانڭ تقویه سنه و ایمانسزلق خسته لغنڭ ده دواسنه وقف ايتمش ، اثرلرینی هپ بو مقصده خدمت ایچون یازمشدر . ایمانه دائر یازدیغی یوز اوتوز رساله نڭ تمامنه يسه رسالۀ نور كلياتي‘ [١] آدینی ویرمشدر . شیمدی بدیع الزمانڭ ، ” نتیجۀ حیاتم و سبب سعادتم و وظيفۀ فطرتم “ دیدیگی رسالۀ نورڭ بعض تمل خصوصيتلرندن بر نبذه بحث ایده جگز .
رسالۀ نور قرآنڭ معنوی بر تفسیریدر
رسالۀ نور بر قرآن تفسیریدر . فقط تفسيرلرڭ چوغونلقله یاپدیغی كبی آیتلری ، جمله جمله ، كلمه كلمه تفسير ایتمز . اونڭ یرینه ، بو عصر انسانلرینڭ چوق داها فضله و عاجليتله محتاج اولدقلری قرآن حقيقتلريني ایضاح و اثبات ایدن معنوی بر تفسیردر .
استاد بدیع الزمان ، رسالۀ نورڭ قرآن تفسيرنده كي یرینی بالذّات كندیسی شویله آچيقلار : ” تفسیر ایكی قسمدر : بریسی ، معلوم تفسيرلردركه ، قرآنڭ عباره سنی و كلمه و جمله لرینڭ معنالرینی بیان و ایضاح و اثبات ایدرلر . ایكنجی قسم تفسیر ایسه ، قرآنڭ ایمانی اولان حقیقتلرینی قوتلی حجّتلرله ( دلیللرله ) بیان و اثبات و ايضاح ایتمكدر . بو قسمڭ پك چوق أهمیتی وار . ظاهر معلوم تفسيرلر ، بو قسمی بعضًا مجمل ( أوزت ) بر طرزده درج ایدییورلر ( آلییورلر ) . فقط رسالۀ نور ، طوغریدن طوغری یه بو ایكنجی قسمی اساس طوتمش ، امثالسز بر طرزدە معنّد فيلوزوفلري صوصدیران بر معنوی تفسیردر . “ [٢]
بورادن آڭلاشیلییوركه رسالۀ نور ، زمانڭ ایمانسزلق عصری اولمسی سببیله ، قرآنڭ اڭ تمل اساسلری اولان ايمان حقیقتلريني ، یینه قرآن آیتلرینڭ معنالرینه طایانارق ایضاح و اثبات ایتمگه آغیرلق ویرمش معنوی بر تفسیردر . بو نقطه ده بر نمونه اولارق آخرت اينانجنى قوتلی دلیللرله اثبات ایدن ” حشر رساله سی “ حقّنده استاد شونی سویلر :
” سوزلرده كی حقائق و كمالات بنم دگل ، قرآنڭدر و قرآندن ترشّح ایتمشدر ( سوزولمشدر ) . حتّا اوننجي سوز ، یوزر آيات قرآنيه دن سوزولمش بعض قطراتدر ( طاملەلردر ) . سائر رساله لر دخی عمومًا اویله در . “ [٣]
آیریجه رسالۀ نور ؛ عبادت ، سنّت سنیه ، كوزل اخلاق كبی قرآن حقیقتلرینی ، بونلرڭ ناصل ياپيلاجقلرندن زياده ، نیچون یاپیلمه سی كركديگنه دائر صوڭ درجه اقناع ایدیجی و انسانی اويغولامه يه سوق ایدن بر طرزده ایضاح ايدر. چونكه بونلرڭ ناصل ياپيلاجقلري بيلينييور و أوڭجه كی كتابلرده يتري قدر ایشلنمشدر . أونملی اولان انسانلرڭ بونلرڭ ياپيلمه سنڭ لزومنه حقّیله اينانمه لري و یرینه كتيرمه لريدر .
نور رساله لری ویردیگی ایمان درسلریله ، انسانلره قوتلی ، تحقیقی بر ایمانی قازاندیرارق دنیانڭ كچيجيلگنى ، انسانڭ دنیاده كی وظیفه سنڭ بیوكلگنی ادراك ایتدیرر . هم اسلام دینی و سنّت سنیه أوزره یاشامەنڭ انسانڭ بودنیاده دە ، أوبور دنیاده دە مسعود اولابیلمه سی ایچون شرط اولدیغنی تام معناسیله درس ویرر . رساله لر ، بو شكلده انسانڭ حیاتنە بر استقامت ویرن و اونی كماله طوغری سوق ایدن معنوی بر قرآن تفسیریدر .
رسالۀ نور حقّ بر الهامدر
الهام ، اللّٰه طرفندن قلبه كلن معنا دیمكدر . اللّٰه تعالینڭ قوللرینه الهامده بولوندیغی قرآن و سنّتله ثابت بر حقيقتدر . قرآنده انسانلره الهامده بولونولديغي شو آیتله بیلدیریلییور : ” صوڭره دە اوڭا ( او كیشی یه ) كناهنى و تقواسني ( نه یڭ عصیان ، نه یڭ اطاعت اولدیغنی بیلدیره رك ) الهام ایدنه ( یمین اولسون ) ! “ [٤]
یینه بخاری و مسلمده كچن بر حدیثده ، حضرت . پیغمبر ( ع ص م ) شویله بویورویور : ” شبهه سز سزدن أوڭجه كی امّتلرده الهامە مظهر كیمسه لر واردی . اگر بنم امّتمده ده الهامه مظهر بر كیشی وارسه ، شبهه سز او عمردر . “ [٥]
اسلام تاریخی بوینجه ، حضرت مولانا ، عبد القادر گیلانی ، امام ربّانی كبی پك چوق بویوك ذاتلر الهام أثری اولان كتابلر قلمه آلمشلردر . اونلردن بریسی ده شبهه سز بدیع الزمان سعید نورسی حضرتلریدر .
حضرت استاد ، رساله لرڭ قلبڭه طوغان الهاملرله یازیلدیغنی اثرلرنده پك چوق دفعه دیله كتیرمشدر . كرك تألیفي اثناسنده یاننده بولونان طلبه لرینڭ شهادتی ، كرك بو درین و مثلسز حقیقتلری قرآندن باشقه هيچ بر قايناق كتاب یاننده بولونمقسزين و غایت سرعتله بر دفعه ده يازديرمسي ، حتّا غایت خیزلی یازان كاتبلرڭ يتيشمكده زورلانمه لري ، كركسه یازیلان رساله لرده كی اولاغان أوستی علمی یوكسكلك حضرت استادڭ بو دعواسنی اثبات ایدر ماهيتده در. استادڭ بو مسئله یه دائر افاده لرندن بعضیلری شویله در :
” رسالت النّور سائر تألیفات كبی علوم و فنوندن و باشقه كتابلردن آلینمامش . قرآندن باشقه مأخذي یوق ، قرآندن باشقه استادی یوق ، قرآندن باشقه مرجعی یوقدر . تألیف اولدیغی وقت هیچ بر كتاب مؤلفنڭ یاننده بولونمييوردي. طوغريدن طوغری یه قرآنڭ فیضندن ملهمدر ( الهام اولونمشدر ) . “ [٦]
” عزیز قرداشلرم ! استاديڭز لایخطی ( خطاسز ) دگل . اونی خطاسز ظنّ ایتمك خطادر . بر باغچه ده چوروك بر الما بولونمقله باغچه یه ضرر ویرمز . بر خزینه ده سیلیك پاره بولونمقله ، خزینه یی قیمتدن دوشورتمز . حسنه نڭ اون صاییلمسیله ، سیئه نڭ بر صاییلمق سریله انصاف اودركه : بر سیّئه ، بر خطا كورونسه ده ، سائر حسناته قارشی قلبی بولانديروب اعتراض ایتمه مكدر .
حقائقه دائر مسائلده ( مسئله لرده ) كلیاتلری و بعضًا ده تفصيلاتلري سنوحات الهاميه نوعندن اولدیغندن همن عمومیتلە شبهه سزدر ، قطعیدر . اونلرڭ خصوصنده سزلره بعض مراجعت و استشاره م ، طرز تلقّيسنه ( آڭلاشيلمه طرزینه ) دائردر . اونلر حقیقت و حقّ اولدقلرینه دائر دگلدر . چونكه حقیقت اولدقلرینه ترددم قالمایور . “ [٧]
” سسم یتیشسه ، بتون كرۀ آرضه باغيرارق دیرمكه : سوزلر كوزلدرلر ، حقيقتدرلر ؛ فقط بنم دگلدرلر ، قرآن كریمڭ حقائقندن ( حقیقتلرندن ) تلمع ایتمش شعاعلردر ( پارلامش ايشيقلردر ) . “
” سوزلر و رساله لر ، اڭ صیقینتیلی و خسته لقلی زمانمده ، اڭ سرعتلی بر طرزده یازیلمه سی ؛ طوغریدن طوغری یه بر عنایت الهيه و بر اكرام ربانی و بر كرامت قرآنیه اولمازسه نه در ؟ “ [٩]
” اللی - آلتمش رساله لر أویله بر طرزده احسان ایدیلمشكه ؛ دگل بنم كبی آز دوشونن و ظهوراته تبعیت ایدن ( كليشمه لره كوره حركت ایدن ) و تدقيقه وقت بولامایان بر انسانڭ ؛ بلكه بویوك ذكالردن مركّب بر اهل تدقيقڭ سعي و غيرتيله ياپيلمايان بر طرزده تأليفلري ، طوغریدن طوغری یه بر اثر عنایت اولدقلرینی كوسترییور . “ [١٠]
بو حقيقته رساله لرڭ تأليفي اثناسنده یاننده بولونان طلبه لری شویله شهادت ایدییورلر :
” اوت ، بز مسوده یی یازییوردق ، استادمز دە سویله یوردی . یاننده هیچ كتاب يوقدي ؛ هیچ مراجعت دە ایتمه یوردی . بردنبره غايت سرعتلی سویله یوردی ، بز ده یازییوردق . ایكی أوچ ساعتده ، اوتوز قرق ، داها فضله صحیفه یازییوردق . “ ( امضالر ) دائمي خدمتكاري : عبد اللّٰه چاووش ؛ خدمتكاری و مسودّه كاتبی : ( صدّیق ) سلیمان سامع ؛ مسودّه كاتبی و آخرت قررداشي : حافظ خالد ، مسودّه و تبییض كاتبی : ( شاملی ) حافظ توفیق “ [١١ ]
رسالۀ نور مجدددر
مجدّد ، یڭیله ین دیمكدر . رسول اكرم ( ع ص م ) افندیمز ، اللّٰه طرفندن ، هر عصرده ، اسلام دیننه مهم خدمتلرده بولوناجق مجدّد وصفنی طاشییان بر عالمڭ كوندريله جگني شو حديث شريفيله مژده له مشدر :
” محقّقكه اللّٰه ، هر یوز سنه باشنده بو امّت ایچون دینی يڭيله يه جك بر مجدّد كوندریر . “ [١٢] بو حدیث ، ابو داود ، بیهقی ، حاكم ، طبرنی ، ابن عديي و خطيب بغدادي طرفندن صحیح سندلرله روایت ایدیلمشدر . حدیث عالملری بو حدیثڭ صحيحلگنده اتّفاق ایتمشلردر . حدیثده ” امّت “ تعبيرندن ، مجدّدڭ یاپاجغی فعالیتڭ ، بتون امته ویا قسمی اكثريسنه یوڭلیك بر فعالیت اولمسی كركديگي آڭلاشيلير. جزؤي ، خصوصی فعاليتلر او شخصڭ مجدّدلگنه دلیل اولماز . ‘ ‘ یڭیله مكدن مقصد ، كتاب و سنتڭ و اونلرڭ كركديرديگي شیلرڭ ترك ایدیلدیگی ، اونوتولديغي ، بدعت و ضلالتلرڭ هر یری استیلا ایتدیگی بر زمانده ، دينڭ حكملريني جانلاندیرمق ، بدعتلري فكرًا ویا عملاً اورته دن قالديرمقدر . عظيمابادي ، ابو داود شرحنده شونلری سویلر :
” مجدّد ، دینی علملرده عالم اولور ؛ كیجه - كوندوز ، عزمي و همتیله سنتی احیا و نشر ایدر و سنته صاحب چيقانلرا ياردیمجي اولور . بدعتلري و بدعت اهلنی سوزله ، كتاب تألیف ایتمكله ، درس ویرمكله ویا باشقه شكللرله یوق ایتمگه چاليشير. بويله اولمایان البته مجدّد اولاماز . ولوكە بتون علملری بیلن ، انسانلر آراسنده مشهور و اونلرڭ مرجعی اولان بريسي اولسون . “
عظيمابادي ، ” مجدّد ناصل بیلینیر ؟ “ سؤالنی ده شویله جوابلانديرمشدر : ” مجددی آنجق او عصرده كی عالملر اونڭ حاللرينه ویا انسانلرڭ اونڭ علمندن فائده لنمه سنه كوره ظنّ غالبله بیلیرلر . مجدّدڭ ظاهری و باطني علملرده عالم اولمسی ، سنته یاردیمجی ، بدعتی قالدیریجی اولمسی ، علمنی زماننده كی انسانلره يايمسي كركير . تجدید ( يڭيله مه ) ، كنللكله عالملرڭ قالمدیغی ، سنتڭ اونوتولارق بدعتلرڭ اورته یه چیقدیغی زمانلرده اولور . ایشته بویله زمانلرده دینی تجديده احتیاج حاصل اولور . “
مجدّدڭ یاپدیغی فعالیته تجدید ، یعنی يڭيله مه دینیر . بوراده كی يڭيله مكدن مقصد دینه یڭی شیلر قاتمق دگل ، زمانڭ كتیردیگی دینی پروبلملره قرآن و سنتدن یڭی دوالر صونمق ، مسلمانلر آراسنده یڭیدن بر جانلانمە ميدانه كتیرمكدر . بو جهتله استاد بدیع الزمان حضرتلری بالذّات مجدّد اولدیغی كبی ، یازمش اولدیغی رساله لر دە مجدد صاییلیرلر . فقط او ، بو عصرڭ شخص دگل جماعت زمانی اولدیغنی سویله یه رك داها چوق رسالۀ نور طلبه لرينڭ معنوي شخصیتنی مجدّد اولارق كوسترمك طرفداريدر . بوڭا اشارتله شویله دیر :
” روایت حدیثیه ده كی ، تجديد دين حقّنده اولان زیاده اهمّیت ایسه ، ایمانی حقائقده كی تجدید ( ایمان حقيقتلرنده كي يڭيله مه ) اعتباریله در . ( … ) جناب حقّه حدسز شكر اولسونكه ، بو عصرده رسالت النّورڭ حقيقي شاكردلرينڭ شخس معنويسنه ، حقائق ايمانيه يي محافظه ده تجدید ( مجددلك ) وظیفه سنی یاپدیرمشدر . یگرمی سنه دن بری او وظیفەء قدسيه ده تأثیرلی و فاتحانه نشریاتیله غایت دهشتلی و قوتلی زندقه نڭ ( دینسزلك ) و ضلالت هجومنه قارشي تام مقابله ایدوب ، یوز بیڭلر اهل ایمانڭ ايمانلريني قورتاردیغنه قرق بیڭ آدم شهادت ایدر . “ [١٣]
كورولدیگی كبی حضرت استاد بو افاده لرنده ، رسالۀ نورڭ مجدّدلگنه دلیل اولارق ، ایمانی محافظه نقطه سنده ياپديغي خدمتی ، دینسزلرڭ دینه یاپدقلری هجوملری دفع ايتمه ده كوستردیگی باشاري يي و یوز بیڭلرجه انسانڭ ايمانلريني قورتارمه سني كوسترمكده در . ذاتاً اونڭ مجدّدلگنڭ اڭ بویوك دلیلی ده بودر : قرآن و ایمان حقیقتلرینی مثلي كورولمەمش بر صورتده ، قرآنی بر متودله اثبات ایدرك درس ویرن یوز اوتوز رساله و میلیونلرجه انسانڭ ايمانلريني قورتاران بر ایمان خدمتی …
استاد رسالۀ نورڭ كوردیگی بو تجدید وظیفه سنڭ یالڭز یازیلدیغی عصرله صینیرلی دگل ، اوندن صوڭره كی عصرلری دە آيدینلاتاجق بر ماهیتده اولدیغنه اشارتله شویله دیر :
” لله الحمد رسالت النّور ، بو عصری ، بلكه كلن استقبالی ( كله جگی ) تنویر ایده بیلیر ( آيدينلاتابيلير ) بر معجزەء قرآنيه ( قرآندن الهاماً یازیلمش معنوی بر معجزه ) اولدیغنی چوق تجربه لر و واقعه لر ایله كورلره ده كوسترمش . “ [١٤]
بونڭله برلكده ، أوڭجه كی عصرڭ مجددی ، نقشی اوليالرينڭ بیوكلرندن مولانا خالد بغدادی حضرتلری [١٥] ایله بدیع الزمان حضرتلری آراسنده ، حدیث شریفده كچن ، ” یوز سنه “ افاده سنه اویغون بر شكلده یوز سنه فرقله كوریلن عجیب توافقلر ، بو ایكی ذاتڭ دە مجدّد اولدیغنی كوسترير ماهيتده در .
مثلا ؛
١ - بدیع الزمان حضرتلری ، مولانا خالددن ( ق س ) تام یوز سنه صوڭره ١٨٧٧ ‘ ده طوغمشدر .
٢ - مولانا خالدڭ هندستانڭ باش كندینه كيديشندن تام یوز سنه صوڭره ١٩٠٨ ‘ ده ، بدیع الزمان حضرتلری ده عثمانلينڭ باش كندي اولان استانبوله گيتمش و تجدید ( مجددلك ) وظیفه سنه باشلامشدر .
٣ - مولانا خالدڭ سياسيلرجه بغداددن شامه سورولمه سندن یوز سنه صوڭره ١٩٢٦ ‘ دە استاد بدیع الزمان واندن باتي آنا طولی يه سورولمشدر . [١٦]
بدیع الزمانڭ مجدّدلگنڭ بر اماره سی اولان چوق لطیف بر حادثه ده شویله ياشانمشدر : أوڭجه كی عصرڭ مجددی اولان مولانا خالد بغدادی ( ق س ) حضرتلری ، كندی جبّه و صاریغنی یوز سنه أوڭجه سندن یوله چیقارارق بديع الزمانه گوندرمشدر. بو امانت ، مولانا خالدڭ آفیونلی بر طلبه سی اولان كوچك عاشق افندی واسطه سیله امانت آلینمش ، اونڭ طورونلرندن اولان آسيه خانم الیله ده قسطمونیده ایكن بديع الزمانه اولاشمشدر . استاد بو حادثه یی شویله آڭلاتیر :
” بوگونلرده ، یوز سنه لك بر مسافه ده حضرت مولانا ذو الجناحین خالد ضیأ الدین كندی جبه سنی ، او جبه یه صاریلان بر صاریق ایله پك غریب بر طرزده بڭا كییدیرمك ایچون كوندردیگنی بعض اماره لرله بڭا قناعت كلدی . بن ده او مبارك و يوز ياشنده جبه یی كیییورم . جناب حقّه يوز بیڭلر شكر ایدییورم . “ [١٧]
أوڭجه كی عصرڭ مجددی مولانا خالد بغدادينڭ ( ق س ) شامده كي تربه سي
رسالۀ نور كلام علمنده بر يڭيلكدر
ایمان أوزرنده طوران و ایمانی مسئله لری عقلی دلیللرله اثبات ایدن علم دالنه كلام علمی دینیر . رسالۀ نور كلياتنڭ آنا قونوسني ایمان حقیقتلرینڭ ایضاح و اثباتلري اولوشدیرر . اللّٰهڭ وارلغی و برلگی ، آخرت حیاتنڭ قطعیاً كله جگی ، قرآنڭ اللّٰه كلامی اولدیغی و حضرت محمد ( ص ع م ) ‘ ڭ حقّ رسول اللّٰه اولدیغی كبی پك چوق ایمان اساسلرینی عقلده هيچ بر شبهه بیراقمایاجق و اڭ عنادجی دینسزلری دخی صوصدیراجق بر قوتده اثبات ایدر . بو جهتله رسالۀ نور بر ایمان ، عقائد و كلام درسیدر .
رسالۀ نور كلام ساحه سنده ، یپ یڭی ایضاح و اثباتلرله و یڭی متودلرله اورته یه چیقارق دینسزلگه غالب كلديگندن‘ كلام علمنده بر تجدید ، بر يڭيلك‘ در . كلام علمی بوكونه قدر ایمانڭ داها چوق عقلی دلیللری أوزرنده طوروركن ، رسالۀ نور عقل و قلبی ، حتّا روحده كي دیگر معنوی لطيفه لري برلكده تطمین ایدوب طویوران قرآنی بر يولده كیتمشدر .
” رسالت النور ، سائر علمانڭ أثرلری كبی ، یالڭز عقلڭ آیاغیله و نظریله درس ویرمییور و اولیا مثللو ، یالڭز قلبڭ كشف و ذوقیله حركت ایتمییور . بلكه عقلڭ و قلبڭ اتّحاد و امتزاجی و روح و سائر لطائفڭ تعاونی آیاغیله حركت ایدرك اوج اعلايه اوچار . تعرّض ایدن فلسفه نڭ دگل آیاغی ، بلكه كوزی یتیشه مدیگی يرلرە چيقار ؛ حقائق ايمانيه يي كور كوزلرینه ده كوستریر . “ [١٨]
رأفت بگ آدنده كي طلبه سنڭ مكتوبنه ویردیگی جوابده رسالۀ نورڭ كلام علمنده بر تجدید ، بر یڭیلك اولديغنه استاد شویله اشارت ایتمشدر :
” مكتوبڭده علم كلام درسنی بندن آلمق آرزو ایتمشسڭز . ذاتاً او درسی آلییورسڭز . یازدیغڭز عموم سوزلر ، او نورلي و حقيقي علم كلامڭ درسلریدر . امام ربّانی كبی بعض قدسی محققلر دیمشلركه : آخرزمانده علم كلامی ، بریسی أویله بر صورتده بیان ایده جككه ؛ عموم اهل كشف و طريقتڭ أوزرنده ، او نورلرڭ نشرینه سببیت ویره جكدر . “ [١٩]
رسالۀ نور ایمانی اثبات ایدوب كفری تمامًا چوروتمشدر
برقاچ عصردر دینسزلك و ضلالت جریانلری ایله طبیعتجی ، ماده جی و انكارجی فلسفی آقيملر قوت بولارق ايمانە قارشي سیستملی و طوپلی حالده صالديري يه كچمشلردي . بونڭ نتیجه سی اولارق اللّٰه تعالی آچیقجه انكار ایدیلمەیه ، آخرت حیاتی ردّ ايديلمه يه باشلانمشدي . اسلامڭ ، قرآنڭ و حضرت رسول اللّه ( ص ع م ) ‘ڭ علیهنده بیڭ سنه دن بری بريكديريلن پك چوق افترا و شبهه لر قیصه بر زمان دیلیمی ایچریسنده اورته لغه صاچيلمشدي .
ایشته بو وخیم طوروم سببیله استاد بدیع الزمان ، قرآندن آلدیغی الهاملرله ایمان حقیقتلرینڭ قوتلی دليللرله اثپاتنە و بو شبهه لرڭ ابطالنه چالیشمش ، ایمانه قارشی كلن كفر و ضلالت فكرلرینی چوروتمك ایچون یوغون بر فعاليت ایچنه كیرمشدر . اونڭ بو مجادله سی ، اللّٰهڭ لطفی ایله ایمانڭ كفره قارشی بویوك بر ظفر قازانمسيله نتيجه لنمشدر . طبیعت رساله سی ، آیت الكبرا رساله سی ، حشر رساله سی ، پنجره لر رساله سی كبی پك چوق رساله لر ، كفره قارشی ایمانڭ قزاندیغی ظفرڭ آچیق نمونه لريدر . حضرت استادڭ بو غالبيته اشارت ایدن رسالۀ نورده كي غایت بلیغ افاده لرندن بعضیلرینی بورایه آلییورز :
” تصادف ، شرك و طبیعتدن تشكّل ایدن ( اولوشان ) فساد شبكه سنڭ عالم اسلامدن نفي و اخراجنه ، رسالۀ نورجه ویریلن قرار انفاذ ایدیلمشدر . “ [٢٠]
” ( طبیعت رساله سی ) طبیعتدن كلن فكر كفری یی دیریلمه یه جك بر صورتده ئولدیرییور ؛ كفرڭ تمل طاشنی زیر و زبر ( آلت - أوست ) ایدییور . “ [٢١]
” اسكیده ، فن و علم ایله ضلالته كیروب عناد و تمرّد ایله حقائق ايمانه قارشی چیقانه نسبتًا شیمدی یوز درجه زياده اولمش . بو متمرّد عنادجيلر ، فرعونلق درجه سنده بر غرور ایله و دهشتلی ضلالتلریله حقائق ايمانيه يه قارشي معارضه ایتدكلرندن ، البته بونلره قارشی آطوم بومبه سی كبی - بو دنیاده اونلرڭ تمللرینی پارچه پارچه ايده جك - بر حقيقت قدسيه لازمدركه ؛ اونلرڭ تجاوزاتنی طوردیرسین و بر قسمنی ایمانه كتيرسين .
ایشته جناب حقّه حدسز شكرلر اولسونكه ؛ بو زمانڭ تام یاره سنه بر تریاق اولارق قرآن معجز البيانڭ بر معجزۀ معنويه سي و لمعاتي ( پاریلتیلری ) بولونان رسالۀ نور پك چوق موازنه لرله ، اڭ دهشتلی معنّد متمردلری ( عنادجيلري ) ، قرآنڭ الماس قيلينجي ایله قیرییور . و كائنات ذره لری عددنجە وحدانیت الهیه یه ( اللّٰهڭ برلگنه ) و ایمانڭ حقیقتلرینه حجّتلری ، دلیللری كوسترییوركه ؛ یگرمی بش سنه دن بری اڭ شدّتلي هجوملره قارشی مغلوب اولمایوب غلبه ایتمش . “ [٢٢]
” اوتوز أوچ پنجره لی اولان اوتوز اوچنجی مكتوب ، ایمانی اولمایانی ان شأ اللّٰه ایمانه كتیریر . ایمانی ضعیف اولانڭ ايماننى قوتلشديرر . ایمانی قوی و تقليدي اولانڭ ایماننی تحقیقی ( دلیللره طایالی ) یاپار . ایمانی تحقیقی اولانڭ ايماننى گنيشلنديرر . ایمانی كڭیش اولانه بتون كمالات حقيقيه نڭ مداری ( سببی ) و اساسی اولان معرفت اللّٰهده ( اللّٰهي طانیمقده ) ترقّیات ( يوكسلمه ) ویرر ؛ داها نورانی ، داها پارلاق منظره لری آچار . “ [٢٣]
رسالۀ نور انسانی اللّٰهه اولاشديران بر حقیقت یولیدر
انسانلرڭ غفلتدن قورتولوب هر آڭ اللّٰهڭ حضورنده اولدقلرینی فرق ایتمه لری ، نفسلرینڭ تربیه اولوب كماله اولاشمەلري ایكی یول ایله اولور . برنجیسی طریقت یولنه كیره رك نفس مجادله سی ، ذكر و عبادتلرله در . ديگري طریقته كیرمدن قرآن و سنّت علملری ایله طوغریدن طوغری یه حقيقته اولاشمقدر . انسانڭ كماله ایرمسی و نفسنڭ تربیه اولمسی آچيسندن رسالۀ نور ، انسانی اللّٰهه اولاشديران بر حقیقت یولیدر . حضرت استاد رساله لرڭ بو خصوصيتنه پك چوق یرده تماس ایدر :
” ظاهردن حقيقته كچمك ایكی صورتله در :
بری : طریقت برزخنه كیروب ، سیر و سلوك ایله قطع مراتب ایدرك ( مرتبه لر كچه رك ) حقيقته كچمكدر .
ایكنجی صورت : طوغریدن طوغری یه ، طریقت برزخنه اوغرامدن ، لطف الهی ایله حقيقته كچمكدركه ، صحابه یه و تابعینە خاص و یوكسك و قیصه طریق شودر . دیمك حقائق قرآنيه دن ترشّح ایدن ( سوزولن ) نورلر و او نورلرە ترجمانلق ایدن سوزلر ، او خاصه یه ( خصوصيته ) مالك اولابیلیرلر و مالكدرلر . “ [٢٤]
” توفيق الهي رفيقي اولان آدم ، طریقت برزخنه كیرمدن ظاهردڭ حقيقته كچه بیلیر . اوت ، قرآندن ، حقیقت طریقتي - طریقتسز - فیض صورتیله كوردم و بر پارچه آلدم . و كذا مقصود بالذّات ( اصل غایه ) اولان علملره ، علوم آلیه یی ( عربجه كبی آلت علملرینی ) اوقومقسزین ایصال ایدیجی ( قاووشدیران ) بر یول بولدم . “ [٢٥]
” اسكی زماندن بری اكثر یرلرده مدرسه طائفه سی ، تكيه لر طائفه سنه سرفرو‘ ایتمش ( باش اگمش ) ؛ یعنی انقیاد كوستروب ( باغلانوب ) اونلره ولایت ثمره لری ( میوه لری ) ایچون مراجعت ایتمشلر . اونلرڭ دكانلرنده اذواق ايمانيه يي ( ایمانی ذوقلری ) و انوار حقيقتي ( حقیقت نورلريني ) آرامشلر . حتّا مدرسه نڭ بویوك بر عالِمی ، تكيه نڭ كوچك بر ولي شیخنڭ ألنی أوپر ، تابع اولوردی . او آب حیات چشمه سنی تكيه ده آرامشلر .
حالبوكه مدرسه ایچنده داها قیصه بر یول حقیقتڭ انوارینه ( نورلرينه ) كیتدیگنی و علوم ايمانيه ده ( ایمان علملرنده ) داها صافی و داها خالص بر آب حیات چشمه سی بولوندیغنی و عمل و عبودیت ( عبادت ) و طريقتدن داها یوكسك و داها طاتلي و داها قوتلی بر طریق ولایت ؛ علمده ، حقائق ايمانيه ده و اهل سنتڭ علم كلامنده بولونمه سنی ، رسالۀ نور قرآن معجز البيانڭ معجزۀ معنویه سیله آچمش كوسترمش ، میدانده در . “ [٢٦]
رسالۀ نور دینڭ پك چوق طلسملرینی كشف ايتمشدر
رسالۀ نور كلياتنڭ ممتاز وصفلرندن بری ده اسلام دیننڭ كونمزه قدر قپالی قالمش ، تام اولارق ايضاحي ياپيلامامش بعض طلسملرینی كشف ایتمش اولمه سیدر . بونلر ایچریسنده ، قدر ایله انسان اراده سنڭ نه دن چليشمديگنڭ ایضاحنی، ئولدكدن صوڭره ديريلمه نڭ عقل یولیله اثباتنى و اللّٰه تعالانڭ هر شیئه هر شیدن داها یاقین اولدیغی حالده ، هر شیئڭ اوندن نهایتسز اوزاق اولمه سنڭ سرینی صايابيليرز . داها أوڭجه قپالی قالمش بو مسئله لرڭ عصریمزده آچيلمش اولمه سنڭ بویوك بر أوكمی واردر . أوڭجه كی عصرلرده طوپلومده ایمان قوتلی و عمومی اولدیغندن بونلرڭ ایضاحلری بيلينمەسه ده انسانلره بر شبهه ویرمییوردی ، تسلیمیت كوسترییورلردی . تسلیمیت دویغوسی قیریلمش اولان كونمزده ایسه ، اسلاميت عليهنده تخريبكارانه چالیشان دینسزلك جریانلری بو كبی قپالی مسئله لری قاشييارق انسانلرڭ ايمانلريني تهلكه يه صوقمقده درلر . رسالۀ نور ، بونلر كبی یوزدن فضله دین طلسمنی كشف ایده رك اهل ایمانڭ ألنه غایت قوتلی دليللرویرمش ، اونلری بو بویوك تهلكه دن قورتارمشدر . بدیع الزمان حضرتلری رسالۀ نورڭ بو خصوصيتنى اشارتله شويله آڭلاتير :
” رسالۀ نور ، یوزه یاقین دین طلسملرینی و حقائق قرآنیه معمالرینی حلّ و كشف ایتمشدركه ؛ هر بر طلسمڭ بیلینمه مسندن چوق انسانلر شبهاته و شكوكه دوشويورلردي. تردّدلرده قالوب بعضًا ده ايمانلريني غائب ایدییورلردی . شیمدی بتون دینسزلر طوپلانسه لر ، او طلسملرڭ كشفندن صوڭره غلبه ایده مزلر . “ [٢٧]
رسالۀ نورڭ تأليفي و نشر شكلی
” رسالۀ نورڭ تأليفي و نشریاتی ، شیمدی یه قدر مثلی كورولمەمش بر طرزده در . بدیع الزمان سعید نورسی ، كندی اليلە رساله لري یازوب تكثیر ایده جك درجه ده بر یازی یه صاحب دگلدر ؛ یاریم امّيدر . بونڭ ایچون كاتبلره سرعتله سویلر وسرعتله یازیلیر . كونده بر ایكی ساعت تأليفاتله مشغول اولارق اون ، اون ایكی و بر ایكی ساعتده یازیلان خارقه أثرلر واردر . “ [٢٨]
” بدیع الزمان سعید نورسی حضرتلری أویله مشكل و آغیر وضعیتلر آلتنده رسالۀ نور كلیاتنی تألیف ایدییوركه ، تاریخده هیچ بر علم آدمنڭ قارشيلاشمديغي زورلقلره معروض قالییور . فقط سونمه ین بر عزم ، اراده و خدمت عشقنه صاحب اولدیغی ایچون ؛ ییلمادن ، ييپرانمادن ، اوصانوب بیقمادن ، بتون قوتنی صرف ایدرك امثالسز بر صبر و تحمّل وفراغت نفس ایله بو ملّت و مملكتی قومونیزم اژدرندن ، ماصون آفاتندن ، دينسزلكدن محافظه ایده جك ، - ایدن و ايتمكده اولان - و عالم اسلامي و بشریتی تنویر و ارشادده بویوك بر رهبر اولان بو خارق العاده رسالۀ نور اثرلريني میدانه كتیرییور . یوز اوتوز پارچه اولان رسالۀ نور كلياتنڭ تأليفي ، یگرمی أوچ سنه ده صوڭه ارييور . “ [٢٩]
استاد بدیع الزمان حضرتلری یڭی بر رساله تألیف ایدركن ازبردن ، هیچ بر كتابه باقمادن ، قلبنه كلن الهام و سنوحاتلری سرعتله سویلر یاننده بولونان كاتبلر سرعتله مسودّه اولارق قید ایدر ، داها صوڭره بو مسوده لر تبييض ايديلير ، یعنی تميزه چكيليردي . كرك مسودّه نسخه ، كركسه تميزه چكیلن نسخه بالذّات استاد طرفندن كوزدن كچيريله رك كركن تصحيحلر ياپيليردي .
حضرت استاد تألیف اثناسنده ، قرآندن باشقه یاننده هیچ بر كتاب بولونديرمامش ، یالڭز قرآن آیتلرندن كلن الهاملري قلمه آلدیرمشدر . چوق دفعه لر ، يازديردقدن صوڭره رساله یی ألنه آلوب اوقوديغنده كندیسی ده حیرانلق و تقدیرلريني ، ” ماشاء اللّه ، بارك اللّٰه نه قدر كوزل اولمش “ بڭزری جمله لرله افاده ایدردی . رساله لرڭ كندی فكرينڭ محصوللري اولمایوب كندیسنه الهاماً يازديريلديغني استاد حضرتلری شویله ایضاح ایدر :
” رسالۀ نورڭ أویله پارچه لری واركه ؛ بعض آلتی ساعتده ، بعض ایكی ساعتده ، بعض بر ساعتده ، بعض اون دقیقه ده يازيلان رساله لر وار . بن یمین ایله تأمین ایدییورمكه ، اسكی سعیدڭ قوۀ حافظه سی برابر اولمق شرطیله او اون دقیقه لق ایشی اون ساعتدە فكرمله یاپامییورم . او بر ساعتلك رساله یی ، ایكی كون استعدادمله ، ذهنمله یاپامییورم و او آلتی ساعتلك رساله اولان اوتوزنجی سوزي نه بن ، نه ده اڭ مدقّق دیندار فیلسوفلر آلتی كونده او تحقيقاتي یاپاماز . “ [٣٠]
مسودّه كاتبلرندن بارلالی حافظ خالد تألیف اثناسنده شاهد اولدیغی استادنڭ احوالنی بر مكتوبنده شویله آڭلاتیر :
” استادم ، باشقه لرنده نادرًا بولونان ممتاز خصلتلرندن ، ظاهری طورینڭ پك فوقنده بر وضعیت كوسترييور. ظاهر حاله باقیلسه ، علم حالي بیلمییور كبی كورونویور ؛ بردن باقارسين بر دریا كسیلییور . مأذون ( اذنلی ) اولدیغی مقداري و رسول اكرم علیه الصّلات والسلامدن استفاده درجه سی نسبتنده سویلر . رسول اكرم علیه الصّلات والسلامدن جهت استفادەسي اولمادیغی وقتلرده ، یڭی آی كبی محویت كوستریر . بنده نور یوق ، قیمت یوق دیر . “ [٣١]
حضرت استادڭ تألیف اثناسنده كی حیرت ویریجی حاللرندن بری ده راحت و حضورلی آنلرندن زیاده خسته وصيقینتيلي حاللرده رساله تألیف ایتمش اولمه سیدر . بو كرچكدن حیرت ویریجی بر وضعیتدر . چونكه خسته بر انسانڭ زهني ملكه لري صاغلقلی بر انسان قدر چاليشماياجغي معلومدر . مثلا شویله دیر :
” اڭ مهم سوزلر و رساله لر ، اڭ صیقینتیلی و خسته لقلی زمانمده ، اڭ سرعتلی بر طرزده یازیلمه سی ؛ طوغریدن طوغري يه بر عنایت الهیه و بر اكرام ربانی و بر كرامت قرآنیه اولمازسه نه در ؟ “ [٣٢]
رسالۀ نورڭ اڭ قوتلی ، اڭ خارقه بر توحید و معرفت درسی اولان ” آیت الكبرا رساله سی “ ده بویله خسته لقلی برزمانڭ محصوليدر . او رساله نڭ باشنده بونی شویله آڭلاتیر :
” بن رمضانڭ فیضیله بو رساله نڭ نورلرينه مظهر اولمقلغمله برابر ، برقاچ جهتده حالم پریشان و بر قاچ خستەلقله وجودم صارصیلدیغی بر زمانده عجله یازیلوب ، برنجی مسودّه ایله اكتفا ایدیلدی . “ [٣٣]
ایشته اونڭ بو حالی ، یازدیغی اثرلرڭ كندی فكری محصولي اولمدیغنی ، بالعكس قلبنه كلن الهام و سنوحاتلرله يازديغني كوسترمكده در .
رسالۀ نور قرآن حرفلریله تألیف ایدیلمشدر
استاد بدیع الزمان حضرتلری رساله لری يازديرركن دائمي صورتده قرآن حرفلرینی ، دیگر بر تعبيرله عثمانلی آلفابه سني ترجيح ایتمشدر . بونی شخصی خصوصی بر ترجیح اولارق دگل ، شعورلی بر شكلده ، قوللانيمدن قالدیریلمش اولان قرآن آلفا به سني اونوتولمقدن قورومق و طلبه لرینڭ و یڭی نسلڭ قرآن حرفلرندن قوپمه سنی انگلله مك ایچون ياپمشدر. بو مقصدینی رسالۀ نورده پك چوق یرلرده مكرّرًا افاده ایدر :
” ای اخوان ( قرداشلر ) ! مادام جناب حقّ كمال رحمتیله بزی قرآن حكيمه خدمتكار قبول ایتدیگنی كوستریر بر طرزده بزی موفّق ایدییور . بز ده مرحمتنه و عنایت و توفيقنه استناد ايدوب او مركز نورانینڭ اطرافنده متساند بر دائرۀ محیطه اولمەیە چالیشملی یز . و خطّ قرآنڭ رفعنه ( قرآن یازیسنی قالدیرمغه ) چالیشانلری صوصديرملي يز. و قرآني اونوتديرمەیه نیت ایدنلرڭ نیتلرینی اونلره اونوتدیرملی یز . “ [٣٤]
” خط قرآنڭ تبديلنه ( قرآن يازيسنڭ دگيشديريلمه سنه ) قارشی ، قرآن شاكردلرینڭ ( نور طلبه لرينڭ ) بتون قوّتلريله خط قرآنی یی محافظه یه چالیشمسی عین سنه ده در . “ [٣٥]
” رسالۀ نور زندقه یه قارشی حقائق ايمانيه يي محافظه یه چالیشمسی كبی ، بدعته ( یڭی حرفلره ) قارشی دە حروف و خط قرآني ( قرآن حرفلری و یازیسنی ) محافظه ایتمك بر وظيفه سيدر . “ [٣٦]
” حروف قرآنيه يي ترجمه ایله تحریف ، تبدیل ، تغییر ایتمك ( قرآن حرفلرینی بوزمق ، دگیشدیرمك ) ؛ ملحدلرڭ ( دینسزلرڭ بو ) دهشتلی جنایتلرینه مقابل جهاد ایدن سعید ، افراطكارانه و مسرفانه توافقده چوق تدقيقاتي لزومسز دگل ، معناسز اولماز . “ [٣٧]
” قرآن خطنی محافظه ایتمك خدمتیله ده موظّف اولان رسالۀ نورڭ ، محقّق قرآن یازیسیله نشر ايديلمسي لازمدي . “ [٣٨]
ایشته بو سطرلردن آڭلاشیلدیغی أوزره حضرت استاد اڭ باشدن اعتبارًا یڭی حرفلره قارشی طور آلمش ، كندی تعبيريله ، ” او دهشتلی جنایته قارشی جهاده “ كيريشمشدر . تألیف ایتدیگی یوز اوتوز رساله نڭ و مكتوبلرینڭ تمامنى قرآن حرفلریله یازدیرمش و نشر ایتمش ، یڭی حرفلره ایسه ، ” رسالۀ نورڭ بر وظيفه سي ؛ حروف قرآنيه يی محافظە اولدیغندن ، یڭی حروفه ضرورت درجه سنده ، ان شأ اللّٰه مساعده اولور . “ [٣٩] دییه رك آنجق ” ضرورت مقداری “ نجه مساعده ايتمشدر. ضرورت مقداری ایسه ، اڭ قیصه افاده سیله ، قطعي مجبوريت اولان طوروملرله صینیرلی اولمق دیمكدر .
رساله لر ال یازیسیله نشر ايديلدي
” استاد بدیع الزمانڭ تألیف ایتدیگی رساله لری ، طلبه لر ، الدن اله اولاشدیرمق صورتیله متعدّد نسخه لر یازارلر ، یازیلان نسخه لری مؤلفنه كتیررلر . مؤلّف ، مستنسخلرڭ ( چوغالتانلرڭ ) یاڭلیشلرینی دوزلتیر . بو تصحيحاتي ياپاركن ، أثرڭ اصلی ایله قارشيلاشديرمادن قونترول ایدر . شیمدی ده یگرمی بش اوتوز سنه أوّل تألیف ایتدیگی بر اثري تصحیح ایدركن اصلنه باقماز . یازیلان رساله لری ؛ اطراف كویلردن و قضالردن كلنلر ، بویوك بر مراق و اشتياقله آلوپ كیدییورلر و ال یازیسیله نشر ايدييورلر . “ [٤٠]
” أولرندن یدی - سكز سنه ( حتّا قرق سنه ) چیقمادن رسالۀ نوري يازوب نشر ايدنلر اولمشدر . اسپارطه حوالیسنده ، اركك ، قادین ، كنچ و اختیارلردن بیڭلرجه نور طلبه سی ، حتّا نور درسخانه سی اولان صاو كویی بیڭ قلمله ، سنه لرجه نور رساله لریني یازوب چوغالتييورلردي . “ [٤١] بو شكلده ، اسكيمز يازيمز اولان قرآن خطندن چوغالتمق صورتیله یازیلان رساله لرڭ صاییسی ١٩٥٠ ‘لی ييللره كلیندیگنده آلتی یوز بیڭ رساله كبی چوق يوكسك بر رقمه اولاشمش بولونویوردی .
بدیع الزمان حضرتلری رساله لرینی نشر ایتمك ایچون خصوصی بر یول تعقیب ایدییور ، هر بر نور طلبه سنڭ رساله لري بالذات اللریله یازارق چوغالتمه لرينى ایسته یوردی . نور طلبه لری استادلرینڭ بو آرزوسنه اتّباعًا أویله غیرتلی بر يازي فعالیتنه كيريشمشلرديكه ، انسانلرڭ ” مغازه لرده كاغد قالمادی . رسالۀ نور شاكردلری كاغدی بیتیردیلر “ [٤٢] دییه حیرتلرینه دخی سبب اولدیلر .
حضرت استاد ، صرف بو وظيفه نڭ اهمّیت و فضيلتنى بیان ایچون اخلاص رساله سنڭ صوڭنه علاوه ایتدیگی ” یازی مكتوبی “ نده شویله دیر :
” یازیده اوصانان و عبادت آیلری اولان شهور ثلاثه ده سائر اورادی ، بش جهتله عبادت صاییلان حاشیه رسالۀ نور يازيسنه ترجیح ایدن قرداشلریمه ایكی حدیث شریفڭ بر نكته سنی سویله یه جگم .
برنجیسی : يُوزَنُ مِدَادُ الْعُلَمَاءِ بِدِمَاءِ الشُّهَدَاءِ أو كما قال - یعنی : محشرده علماء حقيقتڭ صرف ایتدكلری مركّب ، شهيدلرڭ قانیله موازنه ایدیلیر ؛ او قیمتده اولور . [٤٣]
ایكنجیسی : مَنْ تَمَسَّكَ بِسُنَّتِى عِنْدَ فَسَادِ اُمَّتِى فَلَهُ اَجْرُ مِاَةِ شَهِيدٍ أو كما قال - یعنی : بدعەلرڭ و ضلالتلرڭ استيلاسی زمانندە سنّت سنيه يه و حقيقت قرآنيه يه تمسّك ایدوب خدمت ایدن ، یوز شهید ثوابنی قازانابيلير. اي تنبللك طماریله یازیدن اوصانان و ای صوفی - مشرب قرداشلرم ! بو ایكی حدیثڭ مجموعي كوسترییوركه : بویله زمانده حقائق ايمانيه يه و اسرار شريعته و سنّت سنيه يه خدمت ایدن مبارك خالص قلملردن آقان سیاه نور ويا آب حيات حكمنده اولان مركّبلرڭ بر درهمی ، شهدانڭ یوز درهم قانی حكمنده یوم محشرده سزه فائده ويره بيلير. أويله ایسه ، اونی قزانمغه چالیشیڭز .
اگر دیسه ڭز : حدیثده ” عالم “ تعبیری وار ، بز بر قسممز یالڭز كاتبز .
الجواب : بر سنه بو رساله لری و بو درسلری آڭلایارق و قبول ایدرك اوقویان ؛ بو زمانڭ مهم ، حقیقتلی بر عالمي اولابیلیر . اگر آڭلاماسه دە ، مادام رسالۀ نور شاكردلرینڭ بر شخص معنویسی وار ، شبهه سز او شخص معنوي بو زمانڭ بر عالمیدر . سزڭ قلملریڭز ایسه ، او شخص معنوینڭ پارمقلریدر . كندی نقطۀ نظرمده لياقتسز اولديغم حالده ، هایدی حسن ظنڭزه بناءً بو فقیره بر استادلق و تبعیت نقطه سنده بر عالم وضعیتنی ویرديگڭزدن باغلانمشسڭز . بن امّی و قلمسز اولدیغم ایچون ، سزڭ قلملریڭز بنم قلمم صاییلیر ، حدیثده كوستریلن اجري آليرسڭز . * *
سعید نورسی
حاشیه : بو قیمتلی مكتوبده استادیمزڭ اشارت ایتدیگی بش نوع عبادتڭ كندیلرندن ایضاحنی طلب ايتدك. آلديغمز ایضاح شویله در :
١ - اڭ مهم بر مجاهده اولان اهل ضلالته قارشی معنًا مجاهده ایتمك .
٢ - استادینه نشر حقيقت جهتنده یاردیم صورتیله خدمت ایتمك .
٣ - مسلمانلره ایمان جهتنده خدمت ایتمك .
٤ - قلمله علمی تحصیل ایتمك .
٥ - بعضًا بر ساعتی بر سنه عبادت حكمنه كچن تفكری اولان عبادتی یاپمقدر .
رشدی ، خسرو ، رأفت
بو قیمتدار وظيفه نڭ اهمیتنی فرق ایدن نور طلبه لری ، برر مطبعه كبی بالذّات كندی اللریله بو ایمان نورلريني يازوب چوغالتییور اطرافه نشر ايدييورلردي . ایمانه قرآنه دائر هر تورلی نشرياتڭ ياساقلانديغي ، فقط كفر و ضلالتی نشر ایدن كتاب و سوزلرڭ اطرافی صاردیغی او دونمده ، نور طلبه لری كفره قارشی معنوی ، علمی بر جهاد یاپمه نڭ شعوري ايچريسنده يديلر . بو شعورله ، آلتی یوز بیڭ نسخه رساله یی یگرمی سنه ایچریسنده بتون آناطولی یه نشر ايده رك بو مملكتده كفرڭ حاكم اولمسنی انگلله مش ، عادتا برر ” الماس قیلینچ كبی اولان قلملریله “ كفره غالب كلمشلردر. حضرت استاد ، نور طلبه لرينڭ قلملریله یاپدقلری بو معنوی جهادلريني چوق مكتوبلرنده آلقیشلامشدر : مثال اولارق :
” اونلر ، بو مبارك قلملریله ، اسكی زمانده اسلامیتڭ بویوك مجاهد قهرمانلرينڭ قيلینچلرينڭ قدسی خدمتلرینی كورویورلر . البته استقبال ، اونلری و نورجيلري چوق آلقیشلایاجق . “ [٤٤]
آشاغیده كی مكتوبڭ استاد بديع الزمانڭ كندی مبارك خطی ایله یازدیغی اوريژينالي
” حقیقتًا بو نور یازیجیلری پك خارقه بر شوقله و دقتله اسكی زمان قهرمان مجاهدلره اوموز اوموزه و قلملري او مجاهدلرڭ قيلينچلرينه مساوی ( دنك ) كله جك بر فداكارلق كوسترییورلر ، صارصيلمييورلر . جناب ارحم الراحمین اونلرڭ صحيفۀ حسناتلرينه یازدقلری هر بر حرف نورينڭ بدلنه بیڭ حسنه یازدیرسین . آمین … . سعید نورسی “
رساله لر نيچون ال یازیسیله نشر ايديلدي ؟
بدیع الزمان حضرتلرینڭ اسپارطه یه سورگون ایدیلدكدن صوڭره ، تألیف ایتدیگی ایلك أثری ، حشر رساله سی اولمشدی . بو رساله يي ، ١٩٢٨ ییلنده استانبوله گوندره رك هنوز حرف انقلابی یاپیلمادیغی ایچون اسلام حرفلریله طبع ايتديردي. لكن عین ییلڭ قاسم آینده حرف انقلابی اولمش ، قرآن حرفلری قالديريلوب لاتین حرفلرینه كچيلمشدر . بوڭا باغلي اولارق اسكی حرفله كتاب باصمق دە ياساقلانمشدر . حشر رساله سنی ، قرآن حرفلریله باصديرارق مطبعه يي قوللانان بدیع الزمان حضرتلری ، انقلابدن صوڭره ایسه ، آرتیق لاتینجه باصمه يه باشلایان مطبعه یولنی بیراقیر . چوقلرڭ دیديگي كبی ، ” نه یاپالم باشقه چاره مز قالمادی ؛ آرتیق لاتین حرفلرینی قوللانمق زورنده يز “ دیمز و رساله لری لاتين حرفلي یڭی مطبعه لرده باصديرارق چوغالتمه یولنه كیتمز . بو طوری ، اصلنده قرآن یازیسنه یوڭلیك هجوملره قارشي شعورلي بر مدافعه دن باشقه بر شی دگلدی . [٤٥]
استادڭ یڭی حرفلری قوللانمق ایسته مدیگنی كوسترن ایلك حادثه ٢٥ . سوزڭ باصدیریلمه سی تشبّثنڭ نتیجه سز قالمسي شكلنده كورولور . حادثه شویله در :
استاد ، حشر رساله سندن صوڭره ، معجزات قرآنيه رساله سی ده انقلاب چیقمادن یتیشسین دییه عجله یازوب بيتيره رك [٤٦] باصدیرمق أوزره استانبوله گوندرر . فقط او ایشله علاقه دار اولان بارله لي تجّار بكر بگڭ كجيكمسي أوزرینه ، كتاب باصيلمادن أوڭجه حرف انقلابی كرچكلشیر و او رساله یی اسكی حرفلرله باصدیرمە امكانی قالماز . لكن حضرت استاد ، ” أویله یسه یڭی حرفلرله باصالم “ دیمز و ٢٥ . سوز باصيلامدن قالير. استاد بو حادثه یی شویله آڭلاتیر :
” بكر افندی ، اوننجی سوزي ( اسكی حرفله ) طبع ایتدی . اعجاز قرآنه دائر یگرمی بشنجی سوزی ، یڭی حروف ( یڭی حرفلر ) چیقمادن طبع ایتمك ایچون اوڭا كوندردك . اوننجی سوزڭ مطبعه فيئاتنى كوندردیگمز كبی ، اونی دە كوندره جگز دییه يازدق. بكر افندی ، بنم فقیر حالمی دوشونوب مطبعه فيئاتي درت یوز بانقنوط قدر اولدیغنی ملاحظه ایدرك و كندی كيسه سندن ویرمك ، بلكه خواجه راضی اولماز دییه اونڭ نفسی اونی آلداتدی . طبع ایدیلمدی . خدمت قرآنيه يه مهم بر ضرر اولدی . “ [٤٧]
ایكنجی حادثه ایسه ، حرف انقلابنڭ آردندن معراجه دائر اوتوز برنجی سوز و اوتوز ایكنجی سوزي باصديرمه تشبّثنده اولمشدر . یڭی تألیف ایتدیگی بو ایكی رساله یی ، بر امیدله ، یینه بكر بگله استانبوله گوندره رك اوراده كی اسكي طانيدقلرندن ، بو رساله لری اسكی حرفلرله باصدیرمق ایچون یاردیمجی اولمه لرینی ایستر و شویله دیر :
” خبر آلمشمكه ، عربی ( عربجه ) اولارق اسكی حروف ( حرفلر ) ایله مطبعۀ اوقافده طبع ایدیلمك ( باصیلمق ) اذني وارمش . اگر جناب حقڭ رحمتیله ، توركجه اولارق اسكی حروفه مساعدۀ رسمي اولدیغی دقیقه ده و بكر افندی شو ایكی رساله یی ( معراج و اوتوز ایكنجی سوز ) سیّد شفيقڭ تحت نظارتنده ( قونترولنده ) تصحيحنه غایت دقّت ایتمك شرطیله چابوق طبع ایدیڭز . “ [٤٨]
مع الاسف ، اسكی حرفلرله توركجه باصيلابيلمه سي ایچون بویله بر رسمی اذن چيقماديغندن او ایكی رساله ده باصيلامامش ، معجزات قرآنيه رساله سندن صوڭره كی بو ایكنجی باصديرمه تشبثی ده لاتینجه یه راضی اولمادیغی ایچون نتيجه سز قالمشدر . مطبعه لرده اسكی حرفلرله باصيلمه امكانی قالمدیغنی كورن بدیع الزمان حضرتلری ، تا تكثیر ماكينه لري آلیننجەيە قدر ساده جه نور طلبه لرينڭ ال یازمه لری ایله قناعت ایتمش و لاتینجه مطبعه یه قاپی آچمامشدر .
بوراده دقّت ایدیلمسی كركن خصوص ، حضرت استادڭ صرف قرآن حرفی ایله باصمييورلر دییه مطبعه ایله باصديرمه يولني ترك ایتمه سیدر . چونكه آرتیق مطبعه ایله چاليشيلسه لاتین حرفلریله باصيلمسي كركه جك ایدی . استاد ایسه يڭي حرفلره بدعه نظريله باقییور ، قطعي مجبوريت اولمادقجه بدعه ايله عمل ایتمك ايسته مييوردي . حضرت استادڭ بو نظري تاريخچۀ حياتده شویله افاده ایدیلمشدر .
” قرآن خطنی محافظه ایتمك خدمتیله ده وظیفه لی اولان رسالۀ نورڭ ، محقّق قرآن یازیسیله نشر ايديلمسي لازمدي . اسكی یازی یاساق ایدیلمش و مطبعه لری قالدیریلمشدی . “ [٤٩]
یینه تاريخچۀ حياتده یر آلان شو افاده لر ایسه ، حضرت استادڭ رساله لری ال ایله يازديرمقده كي تك مقصدینڭ يالڭز رساله لرڭ چوغالتیلمه سی اولمدیغنی ؛ بونڭ یاننده قرآن یازیسنی قورومق غیرتی ایچنده اولدیغنی دە چوق آچيق افاده ایدییور :
بویله آغیر شرطلر ایچریسنده رسالۀ نوري حضرت استادیمز عنایت الهيه ایله تألیف ایدوب ( یازوب ) ، اكثریسنی قرآن حرفلریله و ال یازیسیله نشر ایتمشدر . بویله لكله - عین زمانده - قرآن خطنی ( یازیسنی ) دە محافظە ایتمش و یوز بیڭلرله مسلمان تورك كنجلری رسالۀ نوري اوقويابيلمك ایچون مقدّس كتابمز اولان قرآنڭ يازيسني أوگرنمك نعمت و شرفنه نائل اولمشلردر . “ [ ٥٠ ]