آخرزمان فتنه لرینڭ ياشانديغي دهشتلی بر عصرڭ تخریباتنه قارشی معنًا جهاد ایدن بدیع الزمان سعید نورسی حضرتلری ، تاریخده مثلی كورولمەمش چله لرله طولو بر عمر سورمشدي . كندی افادەلریله دنیا زوقی نامنه بر شی بیلمه مش ، چكمديگي جفا ، كورمدیگی اذا قالمامشدي . وانده انزوایه چكيلديگي ارك طاغندن آلینوب باتی آناطولی یه سورولدیگی ١٩٢٦ ‘ دن ، چوق عزیز و بركتلی عمرینڭ صوڭه ایردیگی ١٩٦٠ ييلنه قدر اوتوز درت سنه بوینجه تعریفی ممكن اولمایان ظلملره معروض قالدی . بتون عمری سورگونده ، باصقی و ظلملرله كچدیگی ، یاپا یالڭز بيراقيلديغي و أوچ دفعه حبس ياتديغي يتمزمش كبی ، بو زمان ظرفنده یگرمی بر دفعه زهرلنه رك دفعه لرجه حیاتنه قصد ایدیلدی . [١]

عزیز استاد ، بتون حیاتی بوینجه هر بر حادثه ده قدرڭ حكمنی آرایوب كوروب اوڭا قارشی رضا و تسليميتله یاقلاشدیغی كبی ، عمرینڭ بو شكلده چله لرله طولو اولارق كچوب عادتا هیچ راحت یوزی كورممسنده قدرڭ نه كبی بر حكمتی بولوندیغنی دە چوق دفعه مراق ایتمش ، أوزرنده اوزون اوزون دوشونمشدر . و اڭ نهايت عمرینڭ صوڭلرنده بو اذا و جفاده كي الهی حكمت كندیسنه شویله انكشاف ایتمشدر :

” رسالۀ نورده اثبات ایدیلمشدركه ، بعضًا ظلم ایچنده عدالت تجلّی ایدر . یعنی ، انسان بر سببله بر حقسزلغه ، بر ظلمه معروض قالیر ، باشنه بر فلاكت كلیر ، حپسه ده محكوم اولور ، زندانه دە آتیلیر . بو حكم بر ظلم اولور . فقط بو واقعه عدالتڭ تجلّيسنه بر وسیله اولور . قدر الهی باشقه بر سببدن طولایی جزایه محكومیته استحقاق كسب ایتمش اولان كیمسه یی بو دفعه بر ظالم الیله جزایه چارپدیرر ، فلاكته سورر . بو ، عدالت الهيه نڭ بر نوع تجلّيسيدر .

بن شیمدی دوشونویورم ، یگرمی سكز سنه در ولایت ولایت ، قصبه قصبه طولاشديريلييور ، محكمه دن محكمه یه سوق ایدیلییورم . بڭا بو ظالمانه اشكنجه لری یاپانلرڭ عطف ايتدكلري صوچ نه در ؟ دینی ، سیاسته آلت ياپمقمي ؟ فقط نیچون بونی تحقّق ايتديره مييورلر ؟ چونكه حقيقت حالده بویله بر شی یوقدر . بر محكمه آیلرجه ، سنه لرجه صوچ بولوب دە بنی محكوم ایتمگه اوغراشییور . او بیراقییور ، دیگر بر محكمه عین مسئله دن طولایی بنی تكرار محاكمه آلتنه آلییور ، بر مدّت ده او اوغراشییور ، بنی تضییق ایدییور ، تورلی تورلی اشكنجه لره معروض قیلییور . او دە نتیجه الده ایده مییور ، بیراقییور . بو دفعه بر اوچنجیسی ياقەمه یاپیشییور . بویله جه مصیبتدن مصیبته ، فلاكتدن فلاكته سوروكلنوب كیدییورم . یگرمی سكز سنه عمرم بویله كچدی .

بڭا اسناد ایتدكلری صوچڭ اصلی ، اساسی اولمدیغنی نهایت كندیلری ده آڭلادیلر . اونلر بو اتهامی قصدًا مي یاپدیلر ، یوقسه بر وهمەمي قاپيلديلر . ایستر قصد ، ایستر وهم اولسون ، بنم بویله بر صوچله مناسبت و علاقه م اولمدیغنی كمال قطعیتله یقینًا و وجدانًا بیلییورم یا ! دینی سیاسته آلت ایده جك بر آدم اولمديغمي بتون انصاف دنیاسی دە بیلییور یا ! حتّا بنی بو صوچله اتهام ایدنلر ده بیلییورلر یا ! او حالده نه دن بڭا بو ظلمی یاپمقده اصرار ایدوب طورديلر ؟ نه دن بن صوچسز و معصوم اولدیغم حالده بویله دواملی بر ظلمه ، معنّد بر اشكنجه يه معروض قالدم ؟ نه دن بو مصیبتلردن قورتولامدم ؟ بو احوال ، عدالت الهیه یه مخالف دوشمز مي ؟

بر چار یك عصردر بو سؤاللرڭ جوابلرینی بولامییوردم ؛ أوزولویوردم ، مضطرب اولویوردم . بڭا ظلم و اشكنجه یاپدقلرینڭ حقيقي سببنی شیمدی بیلدم . بن ، كمال تأسّرله سويلرمكه ؛

بنم صوچم خدمت قرآنيه مي مادی معنوی ترقّياتمە ، كمالاته آلت ياپمقمش . شیمدی بونی آڭلایورم ، حس ایدییورم . اللّٰهه  بيڭلرله شكر ایدییورمكه ؛ اوزون سنه لر اختیارم خارجنده اولارق خدمت ايمانيه مي مادی و معنوی كمالات و ترقّياتمە ، عذابدن ، جهنمدن قورتولمقلغمه ، حتّا سعادت ابديه مه وسیله ياپمقلغمه یاخود هر هانگی بر مقصده آلت ياپمقلغمه معنوی غایت قوتلی مانعەلر بنی منع ایدییوردی . بو درونی حسلر و الهاملر بنی حیرتلر ایچنده بیراقدی . هركسڭ خوشلاندیغی معنوی مقاماتی و اخروی سعادتلری اعمال صالحه ایله قزانمق و بو یوله متوجّه اولمق هركسڭ مشروع حقی اولدیغی ، هم ده هیچ كیمسه یه هیچ بر ضرری بولونمدیغی حالده بن ، روحًا و قلبًا بو احوالدن منع ايديلييوردم . رضای الهیدن باشقه فطری وظيفۀ علميه نڭ سوقیله یالڭز و یالڭز ایمانه خدمت خصوصی بڭا كوستریلدی .

چونكه شیمدی بو زمانده هیچ بر شيئه  آلت و تابع اولمایان و هر غایه نڭ فوقنده اولان حقائق ايمانيه يي فطری عبودیتله بیلمه ینلره ، بیلمك احتیاجنده اولانلره تأثیرلی بر صورتده بیلدیرمك ، بو كشماكش دنیاسنده ایمانی قورتاراجق و معندلره قطعي قناعت ویره جك بر طرزده ، یعنی هیچ بر شيئه  آلت اولمایاجق بر طرزده بر قرآن درسی ویرمك لازمدركه ؛ كفر مطلقی و متمرّد و عنادجی ضلالتی قيرسين ؛ هركسه قطعي قناعت ويره بيلسين . بو قناعت ده ، بو زمانده ، بو شرائط داخلنده دینڭ هیچ بر شخصی ، اخروی ، دنیوی ، مادی و معنوی بر شيئه  آلت ایدیلمدیگنی بیلمكله حصوله كله بیلیر . یوقسه قومیته جیلك و جمعیتجیلكدن تولّد ایدن دهشتلی دینسزلك شخصیت معنویه سنه قارشی چیقان بر شخص اڭ بویوك معنوی بر مرتبه ده بولونسه ، یینه وسوسه لری بتون بتون ازاله ایده مز . چونكه ایمانه كیرمك ایسته ین معنّدڭ نفسی و أناسی دییه بیلیركه : ” او شخص دهاسیله ، خارقه مقامیله بزی قانديردي . “ بویله دیر و ایچنده شبهه سی قالیر .

اللّٰهه  بيڭلرجه شكرلر اولسونكه : یگرمی سكز سنه در دینی سیاسته آلت اتهامی آلتنده قدر الهی اختیارم خارجنده دینی ، هیچ بر شخصی شيئه  آلت ایتمه مك ایچون بشرڭ ظالمانه الیله محض عدالت اولارق بنی طوقاتلایور ، ایقاظ ایدییور . صاقین دییور ، ایمان حقیقتنی كندی شخصنه آلت یاپما ؛ تاكه ، ایمانه محتاج اولانلر آڭلاسینلركه ، یالڭز حقیقت قونوشویور ، نفسڭ اوهامی ، شیطانڭ دسيسه لري قالماسین ، صوصسون .

ایشته نور رساله لرينڭ ، بویوك دڭزلرڭ بویوك طالغه لری كبی كوڭللر أوزرنده حصوله كتیردیگی هيجانڭ ، قلبلرده و روحلرده یاپدیغی تأثيرڭ سري بودر ؛ باشقه بر شی دگلدر . رسالۀ نورڭ بحث ایتدیگی حقیقتلرڭ عیننی بیڭلرجه عالملر یوز بیڭلرجه كتابلر داها بليغانه نشر ایتدكلری حالده یینه كفر مطلقی طورديرامييورلر . كفر مطلقله مجادله ده بو قدر آغیر شرائط آلتنده رسالۀ نور بر درجه موفّق اولویورسه ، بونڭ سري ایشته بودر . سعید یوقدر ؛ سعیدڭ قدرت و اهلیتی ده یوقدر ؛ قونوشان یالڭز حقيقتدر ، حقيقت ايمانيه در .

مادامكه : نور حقيقت ، ایمانه محتاج كوڭللرده تأثیرینی یاپییور ، بر سعید دگل ، بیڭ سعید فدا اولسون . یگرمی سكز سنه چكدیگم اذا و جفالر ، معروض قالدیغم اشكنجه لر ، قاتلانديغم مصیبتلر حلال اولسون . بڭا ظلم ايدنلرڭ ، بنی قصبه قصبه طولاشديرانلرڭ ، حقارت ایدنلرڭ تورلی تورلی اتهاملرله محكوم ایتمك ایسته ینلرڭ ، زندانلرده بڭا یر حاضرلایانلرڭ هپسنه حقمی حلال ایتدم .

عادل قدره ده دیرمكه : بن سنڭ بو شفقتلی طوقاتلرینه مستحق ایدم . یوقسه ، هركس كبی غایت مشروع و ضررسز اولان بر یول طوتارق شخصمی دوشونسه يدم ، مادی معنوی فیوضات حسلريمي فدا ايتمه سه يدم ، ایمان خدمتنده بو بویوك معنوی قوتی غائب ايده جكدم . بن ، مادی و معنوی هر شیئمی فدا ایتدم ، هر مصیبته قاتلاندم ، هر اشكنجه يه صبر ایتدم . بو سایه ده ، حقيقت ايمانيه هر طرفه یاییلدی . بو سایه ده نور مكتب عرفاننڭ یوز بیڭلرجه بلكه ده میلیونلرجه طلبه لری یتیشدی . آرتیق بو یولده خدمت ايمانيه ده اونلر دوام ایده جكلردر ؛ و بنم ، مادی و معنوی هر شیدن فراغت مسلگمدن آيريلماياجقلردر ؛ یالڭز و یالڭز اللّٰه رضاسی ایچون چاليشاجقلردر .

بزه اشكنجه ایدنلر بیلمه یه رك ، قدر الهینڭ سرلرینه عقل ايرديره مەيه رك حقيقت ايمانيه نڭ انكشافنه خدمت ایتدیلر . بزم وظیفه مز اونلر ایچون یالڭز هدایت تمنّيسندن عبارتدر . بن چوق خسته یم ؛ نه يازمەیه نه سویله مەیه طاقتم قالمادی ؛ بلكه ده بونلر صوڭ سوزلرم اولور . مدرسة الزهرانڭ رسالۀ نور طلبه لری بو وصیتمی اونوتماسینلر . سعید نورسی “

[ ١ ] غایت بویوك الهی بر لطفدركه ، اڭ كوتو ، اڭ آغیر و طایانیلماز شرطلر ایچریسنده ، اسلام تاریخنده مثلی یازیلمامش معنوی بر قرآن تفسيرينى تألیف ایتمك و ایمانڭ بتون حقیقتلرینی حتّا اڭ زندیق برینه قارشی دخی اثبات ایتمك یینه او مظلوم و مبارك ذاته ناصب اولمشدر . كری

[ ٢ ] تاریخچه - حیات ، ص . ٦٨٥ كری