بدیع الزمان حضرتلرینڭ ، اسارت صوڭره سی درت بچوق سنه لك استانبول حیاتی دورنده یاپدیغی اڭ اهمّيتلي خدمتلرندن بریسی ، انگلیز اشغالنه قارشی قورقوسزجه مجادله ایتمه سی و ١٩٢٠ ییلنده ” خطوات ستّه “ اسمنده قیصه بر اثر یازارق انگليزلرڭ دسّاس پروپاغانده لرینه كركن جوابلری ویرمه سیدر .

حضرت استادڭ ، ” انگلیز سیاستنڭ خاصّۀ مميّزه سي ( بلیرگین وصفی ) ، فتنه كارلق ، اختلافدن استفاده ، منفعتي یولنده هر آلچاقلغي ارتكاب ایتمك ( ایشله مك ) ، یالانجیلق ، تخريبكارلق ، خارجده منفيلكدر ( طيشه قارشی اولومسزلقدر ) . “ [١] دیدیگی بو دسّاس انسانلر ، هر تورلی سومورگه جيلكله انسانلغڭ و بالخاصّه مسلمانلرڭ باشنه بلا اولمشدر .

بدیع الزمان حضرتلری ، بو شیطانی و منفی سیاستڭ حركت طرزینی و منافقانه تاقتيگنى خطوات ستّه آدلي اثرینڭ كيريشنده شو شكلده بليرتييور :

” هر بر زمانڭ انسی بر شیطانی واردر . شیمدی بشرده انسان صورتنده شیطانڭ وكیلی اولان روح غدّار ، فتنه كارانه سیاستیلە جهانڭ هر طرفنه قونداق صوقان الخناس ( شیطان ) ، آلتی خطواتيله ( آلداتمه لريله ) عالم اسلامي افساد ايچون انسانلرده و انسان جماعتلرنده كي خبیث منبعلری و طبيعتلرنده كي مضر معدنلری ، فعلي پروپاغانده ايله ايشلتديرييور ، ضعیف طمارلری بولویور . كیمنڭ حرص انتقامنى ، كیمنڭ حرص جاهنى ( مقام حرصنى ) ، كیمنڭ طمعنى ( آچ كوزليلگني ) ، كیمنڭ حمقني ( احمقلغنى ) ، كیمنڭ دينسزلگنى حتّا اڭ غریبی ، كیمنڭ ده تعصبنی ايشلتوب سیاستنە واسطه ایدییور . “ [٢]

بو دسّاس شیطان ، استانبولي اشغال ایتدكدن صوڭره مسلمانلری پارچه لایوب كندی حاكمیتنی صاغلاملاشدیرمق ایچون عقلە كلمه يه جك انتریقه لرە باش وورمشدر . شيخ الاسلامي و خواجه لری كندی لهلرینه چویرمگه چالیشمشلر ، حتّا زمانڭ شيخ الاسلامي درّي زاده افندی یه باصقی یاپارق آناطوليده كي ملي مجادله یه اشتراك ایدنلری عاصی اعلان ایدن بر فتوا يایینلاتمشلردر . ادرنه قاپي جامعی منبرنده بر امامه انگلیز و یونان لهنه دعا ایتدیرمشلردر .

ایشته تام بو صیره لرده ، اینگیلیزلرڭ ، دسيسه لريله شيخ الاسلامي و دیگر بعض علمایی لهلرینه چویرمگه چالیشدیغی ويونانڭ غلبه سنه و ملّی مجادله نڭ مغلوبیتنه زمین حاضرلادیغی بر زمانده ، استاد بدیع الزمان حضرتلری ، انگلیز و یونان علیهنده خطوات ستّه اثرینی تألیف ایتمشدر . اشرف ایدیب فرغانڭ همتیله بیڭلرجه نسخه ، عربجه و توركجه اولارق باصديريلوب استانبولڭ هر طرفنه طلبه لری واسطه سیله قارشیلقسز ، ال آلتندن طاغيتديرمشدر .

اوزون ییللر وان مبعوثلغي یاپان و بدیع الزمان حضرتلرینڭ ده یاقین دوستی اولان سیّد طها أفندینڭ یگنی وانلي توفيق دمير اوغلي ، خطوات ستّه اثرینڭ طاغیتیلمسی ایله علاقه لی بر خاطره سنی شویله نقل ایدر :

” استانبول ، اینگیلیزلرڭ اشغالنده يكن استادڭ برادرزاده سی عبد الرّحمنله برابر خطوات ستّه يي طاغيتيردم. نره ده ایچمزه كوگن و امنیت حسی ویرن بر كیشی چیقسه اوڭا ويرردك . بو طرزی دە بن توصیه ایتدم . چونكه تحفدر ، آمه ريقه ليلرڭ بر نشر یوردی واردی . ‘ رابیلخوئوسه ديیه . كتاب مقدّسي باصييورلردي . اوراده بر ارمنی واردي. بن اونی كورنجه سلام ویرر و حالنی صوراردم . او بنی كوزینه كسديرمش . انجيلدن اوفاق رساله لر ياپديرمشلر. كوچك كتابجقلر حالنده ، بڭا بونلردن ٥ - ١٠ دانه ویرر . ‘ طاغیتیر میسڭ ؟ ‘ دیردی . بز ده آلیر ، كوتورور و ياقاردق .

بن بونی استاده  سويله دم . ‘ سز مساعده ایدڭ بویله ياپالم دیدم . ‘ پكي دیدي . ‘ عبد الرّحمنله بو ایشی ياپڭ . ‘ كتابلر وزنه جيلرده بر چايخانه ده يدي . انگلیز اشغالی اولمه سنه رغمًا قورقو دییه بر شی بیلمه یوردق . “ [٣]

بدیع الزمان حضرتلری ، بو خطوات ستّه نامنده كی اثریله و استانبولده كی سائر فعاليتيله انكلیزڭ ، عالم اسلام و توركلر علیهنده كی سومورگه جیلك سیاستنی ، انتریقه لرینی و تاریخی دوشمانلغنی اطرافه نشر ايده رك ، انگليزلرڭ دهشتلي پلانلرینی عقیم بیراقمشدر .

خطوات ستّه يي نشر ایتدیگی زمان ، انگلیز باش قومانداننه بو اثر كوستریلیر و بدیع الزمانڭ بتون قوتيله اشغا لڭ علیهنده بولوندیغی كندیسنه اخبار ایدیلیر . او جبّار قوماندان ، اعدام قراریله وجوديني اورته دن قالديرمق ايسته ديسه ده ، كندیسنه ، بدیع الزمان اعدام ایدیلیرسه بتون طوغو آناطولی انگليزه  ابديًا دوشمان اولاجغی و عشيرتلر هر نه بهاسنه اولورسه اولسون عصیان ایدوب انتقامنی آلمەیه چاليشاجقلري سويلنمسي أوزرینه بر شی یاپاماز .

استادڭ استانبولده كی طلبه لرندن سلیمان آیاز بو مسئله ایله علاقه لی بر خاطره سنی شویله نقل ایدر :

” بر كون آیاصوفیه میداننده اشغال قوتلری عسكرلری بكلەيورلردي . دوشمانلر همن استاد بديع الزماني طوتارق ياقه لامق ايستەيورلردي . بن چوق قورقدم . بو صیره ده استاد بدیع الزمان بڭا دیدی :

‘ سلیمان ، سن آرقه مدن كل ، پشمي بیراقما ! ‘ بو آراده استاد ، یس سوره سندن ، ” بز هم أوڭلرندن بر سد ، هم آرقه لرندن بر سد چكدك . بویله جه اونلری پرده له دك . آرتیق كورمزلر . “ مألنده كی آیتی اوقويوردي. بو آراده یردن آلدیغی بر آووچ طوپراغی دە دوشمان عسكرلرینڭ اوزرلرینه طوغری آتمشدي . اونلر بزی كوره مديلر. همن يانلرندن كچوب اوه كلدك . أوده حضرت استاد ديوانه اوتوردی . بن آیاقلرندن چيزمه لرينى چيقارتمشدم. استاد صوڭره بڭا صورمشدی :

” سلیمان نه آڭلادڭ بو ایشدن ؟ “

” افندیم ، بن بیله مه یورم بو ایشی ! “

استاد بدیع الزمان بویوردیكه : ” اشغال قوتلری بنی وورمق ایچون امر آلمشلر . بن سنی قورتارمق ایچون أویله ياپدم. بن سڭا آجیدم ، چونكه سنڭ سلاحڭ يوقدي . یوقسه بن اونلردن اون دانه سنی صیره یه ديزمش ، هدفه آلمشدم ؛ بن ئولنە قدر اونلردن اڭ آز اون دانه سنی كبرتيردم . “ [٤]

استاد حضرتلری صوڭره كی ییللرده یازدیغی مختلف رساله لرنده خطوات ستّه ایله علاقه لی شو بيانلرده بولونور :

” اسارتدن كلدكدن صوڭره ، خطوات ستّه كبی اثرلرمله كندیمی تهلكه یه آتوب ، انگلیزلرڭ استانبولە تسلطی آلتنده ، انگللیزلرڭ باشلرینه اوردم . “ [٥]

” حركات ملیه ده استانبولده ، انگلیز و یونان علیهنده كی خطوات ستّه اثریمی طبع و نشرله ، بلكه بر فرقه عسكر قدر خدمت ایتدیگمی … “ [٦]

” استانبولي اشغال ایدن انگلیزلرڭ باش قوماندانی ، اسلام ایچنده اختلاف آتوب ، حتّا شیخ الاسلام و بر قسم خواجه لري قاندیروب بربري علیهنه سوق ایدرك ایتلافجي ، اتّحادجی فرقه لرینی بربریله اوغراشديرمسيله يونانڭ غلبەسنه و حركات ملیه نڭ مغلوبیتنه زمین حاضرلادیغی بر صیره ده ، انگلیز و یونان علیهنده خطوات ستە اثریمی اشرف أدیبڭ غیرتیله طبع و نشر ایتمكله او قوماندانڭ دهشتلی پلاننی قیران و اونڭ اعدام تهدیدینە قارشی كری چكیلمه ین … “ [٧]

بدیع الزمان حضرتلرینڭ خطوات ستّه رساله سنده انگلیزلرڭ استانبول و آناطولیده اشغاله قارشی ديرنيشي قيرمه يه یوڭلیك آلتی فتنه لي پروپاغانده لرینی كوكندن چوروتن جوابلري ایسه شویله در :

برنجی خطوه سي : دیر ویا دیدیرر :

• سز كندیڭز ده دیرسڭزكه : مصیبته مستحق اولدیڭز . قدر ظالم دگل ، عدالت ایدر . أویله یسه ، سزه قارشی معاملەمه راضی اولیڭز .

شو وسوسه یه قارشی دیملی یز :

قدر الهی عصيانمز ایچون مصیبت ویرر . اوڭا رضاداده اولمق ، او كناهدن توبه دیمكدر . سن ای ملعون ! كناهمز ايچون دگل ، اسلاميتمز ایچون ظلم ایتدڭ و ایدییورسڭ . اوڭا رضا ویا اختیارله انقیاد ایتمك - نعوذ باللّٰه - اسلاميتدن ندامت و یوز چویرمك دیمكدر .

اوت عین شیئی ، هم مصیبتدر ، اللّٰه ویرر ، عدالت ایدر . چونكه كناهمزه ، شريمزه زجرًا اوندن واز گچیرمك ایچون ويرر. او شیئی عین زمانده بشر ویرر ، ظلم ایدر . چونكه ، باشقه سببه بناءً جزا ویرر . ناصلكه دوشمان اسلام ، عين شيئي بزه اجرا ایدییور . چونكه مسلمانز .

ایكنجی خطوه سي : دیر و دیدیرتیر :

• باشقه كافرلره دوست اولدیغڭز كبی بڭا دە دوست و طرفدار اولیڭز . نه دن چكينييورسڭز ؟

شو وسوسه یه قارشی دیرز :

معاونت ألنی قبول ایتمك آیریدر . عداوت ألنی أوپمك ده آیریدر . بر كافرڭ هربر صفتی كافر اولمق و كفرندن نشئت ایتمك لازم اولمدیغندن ، اسلامڭ اسكی و متجاوز بر دشماننی دفع ایچون ، بر كافر معاونت ألنی اوزاتسه ، قبول ایتمك اسلاميته  خدمتدر .

سنڭ ایسه ، ای كافر ملعون ، سنڭ كفرندن نشئت ایدن تسكین قبول ایتمز خصومت ألنی أوپمك دگل ، تماس ایتمك ده اسلاميته  عداوت ایتمك دیمكدر .

اوچنجی خطوه سي : دیر ویا دیدیرتیر :

• شیمدی یه قدر سزی اداره ایدنلر فنالق ایتدیلر ، قاریشدیردیلر . أویله یسه بڭا راضی اولیڭز .

بو وسوسه یه قارشی دیرز :

ای الخنّاس ! اونلرڭ فنالقلرينڭ اصل سببی ده سنسڭ . عالمی اونلره طارلاشديردڭ ، طمار حياتي كسدڭ ، اولاد نامشروعني اونلره قاريشديردڭ . دینسزلگه سوق ایدرك دینی رشوت ايستردڭ . اونلره بدل سنی قبول ایتمك ، يالڭز متنجّس صو ایله نجس اولمش بر لباسی ، خنزیرڭ بوليله ییقامق دیمكدر . سن یالڭز حیوانجه سنه موقّت برحیات سفيلانه يي بزه بیراقییورسڭ ؛ انسانجه ، اسلامجه حیاتی ئولديرويورسڭ . بز ایسه هم انسانجه سنه ، هم مسلمانجه سنه یاشامق ایسته یورز . سنڭ رغمنه یاشایاجغز !

دردنجی خطوه سي : دیر ویا دیدیرتیر :

• سزی اداره ایدن و بڭا مخاصم وضعیتنی آلانلر -كه آناطوليده كي سر­كردەلردر - مقصدلري باشقه در. نيتلري دین و اسلامیت دگلدر .

شو وسوسه یه قارشی دیرز :

وسيله لرده نیتڭ تأثيري آزدر . مقصدڭ حقیقتنی تغییر ایتمز . چونكه مقصود ، وسيله نڭ وجودينه ترتّب ایدر ؛ ایچنده كی نیته باقماز . مثلا ، بن بر دفینه ویا صو بولمق ایچون بر قویو قازییورم . بری كلدی ، كنديني صاقلامق ویا اوراده مزخرفاتنى دفن ایتمك ایچون ، بڭا یاردیم ایدرك قازدي . صویڭ چیقمه سنه و دفینه بولونمه سنه نيتي تأثیر ایتمز . صو ، فعلنه ، قازمه سنه باقار ، نیتنه باقماز . بونڭ كبی ، اونلر بزی كعبه یه كوتورويورلر. قرآني يوكسك طوتمق ایسته یورلر . بتون فلاكتمزڭ منبعی اولان آوروپه محبتنه بدل ، خصومتنى اساس طوتويورلر. نيتلري نه اولورسه اولسون ، بو مقصدلرڭ حقیقتنی تغییر ایده مز .

بشنجی خطوه سي : دیر :

• ارادۀ خلافت ، سياستمڭ لهنده چیقدی .

شو وسوسه یه قارشی دیرز :

بر شخصڭ آرزوي ذاتيسي و امر خصوصيسي باشقه در ، امّت نامنه امین اولارق در عهده ایتدیگی امانت خلافتدن حاصل اولان شخصيت معنويه نڭ اراده سی بام باشقه در . بو اراده بر عقلدن چیقوب ، بر قوته استناد ایدرك ، عالم اسلامڭ مصلحتنی تعقیب ایدر . عقلی ایسه ، شوراي امّتدر ؛ سنڭ وسوسه ڭ دگل . قوتی مسلّح اوردوسی ، حر ملتیدر ؛ سنڭ سونگولرڭ دگلدر . مصلحت دە محيطدن مركزه نظر ایدوب اسلام ایچون فائدۀ عظمايه ترجيح ايتمكدر . یوقسه ، عكسنه اولارق مركزدن محيطه باقمقله عالم اسلامي بو دولته ، بو دولتی ده آناطولی یه ، آناطولی یی دە استانبوله ، استانبولي ده خاندان سلطنته تعارض وقتنده فدا ایتمك كبی خودانديشانه فكر و اراده ، دگل وحد الدّین كبی متدیّن بر ذات ، حتّا اڭ فاجر بر آدم دە ، یالڭز اسم خلافتي طاشیدیغی ايچون اختیاريله ایتمز . دیمك ، مكرهدر . او حالده اوڭا اطاعت ، عدم اطاعتدر .

آلتنجی خطوه سي : دیركه :

• بڭا قارشی مقاومتڭز بيهوده در . متّفقڭز برابركن یاپامدیغڭز شیئی شیمدی ناصل یاپاجقسڭز ؟

شو وسوسه یه قارشی دیرز :

اڭ زیاده حیله و فتنه قوتیله آیاقده طوران عظمتلی قوتڭ بزی یأسه دوشورمييور .

أوّلا : حیله و فتنه ، پرده آلتنده قالدقجه تأثیر ایدر . ظاهره چیقمقله افلاس ایدر ، قوتی سونر . پرده أويله ييرتيلمشكه ، سنڭ یالان ، حیله ، فتنه ڭ هذيانه ، مسخره لغه انقلاب ایدوب عقیم قالییور . بو دفعه كی آناطولي يه قارشي … … كبی …

ثانیًا : او قوف قوتڭ یوزده طقسانی سڭا قارشی ایتلاف قبول ایتمز مخاصم بر جریان ، عطالته محكوم ايدييور. فضله قالان قوتڭله درد و درمانده مشترك اولان عالم اسلامي صوصديراجق ، دپرتمەيه جك درجه ده اسكیسی كبي بر استبداد آلتنده طوتمەیه احتمال ویرسه ڭ ، شیطان ایكن اشگڭ اشگی اولورسڭ !

ثالثًا : مادامكه ئولديریيورسڭ . ** ئولمك ایكی صورتله در :**

برنجی صورت : سنڭ آیاغنه دوشمك ، تسلیم اولمق صورتنده روحمزی ، وجدانمزی اللريمزله ئولدیرمك ، جسدی دە كويا روحمزه قصاصًا سڭا تلف ایتدیرمكدر .

ایكنجی صورت : سنڭ یوزینه توكورمك ، كوزینه طوقات اورمقله روح و قلبمز صاغ قالیر ، جسد ده شهید اولور . عقيده فضیلتمز تحقیر ایدیلمز ؛ اسلامیتڭ عزّتيله استهزا ایدیلمز .

الحاصل : اسلامیت محبتی ، سنڭ خصومتنى استلزام ایدر . جبرائیل ، شیطان ایله باريشاماز .

[ ١ ] آثار بديعيي يه ، ص . ١٠٦ كری

[ ٢ ] آثار بديعيي يه ، ص . ١١٤ كری

[ ٣ ] صوڭ شاهدلر ، ج . ١ ، ص . ٢١٧ كری

[ ٤ ] صوڭ شاهدلر ، ج . ٥ ، ص . ٢٩٩ كری

[ ٥ ] عثمانلیجه مكتوبات ، ص . ٦٦ كری

[ ٦ ] عثمانلیجه شعاعلر ، ص . ٥٦٢ كری

[ ٧ ] عثمانلیجه شعاعلر ، ص . ٥٠٣ كری