بدیع الزمان حضرتلرینڭ سیاسته باقیشی
ربمز ، هر یوز سنه ده دیننی تجدید ایدرك قوتلنديره جك بر مجددی كوندره جگني رسولی ( ع ص م ) واسطه سیله [١] بزلره مژده له مشدر . امام غزالی ( ر ض ) ، عبد القادر گیلانی ( ر ض ) ، امام ربّانی ( ر ض ) ، مولانا جلال الدّين رومي ( ر ض ) ، مولانا خالد بغدادی ( ر ض ) كبی ممتاز شخصیتلر ، اللّٰهڭ دیننه یڭی بر جانلیلق و پارلاقلق ویرمك غایه سیله كوندریلمشلردر . بو وظیفه لی ذاتلر كلدكلری عصرڭ احتیاجنه اویغون خدمت اوصوللريله انسانلره جناب اللّٰهي ، كتاباللّهي ، رسول اللّهي طانيتوب سودیرمه یه چالیشمشلردر . دینه كندیلرندن و یڭیدن بر شی قاریشدیرمادن دینڭ احكام و أساسلرینه و پیغمبریمزڭ ( ع ص م ) سنتلرینه حرفیًا اتّباع ایدرك اسلامه خدمت ایتمشلردر . طوغری اسلامیتی و اسلامیته لایق طوغریلغی كندی أوزرلرنده كوستره رك او عصرڭ انسانلرینه رهبر و مرشد اولمشلردر .
بدیع الزمان حضرتلری ده آخر زمان مسلمانلرینڭ امدادینه كوندریلمش بو ممتاز شخصيتلردن بریدر . بدیع الزمان حضرتلرینڭ سیاسته قارشی طورومني و طوروشني دگرلنديريركن بو عصرڭ مجددی اولدیغی كرچگنى كوز اوڭنده بولونديرارق دگرلندیرمك كركدر .
هانگی سیاست ؟
أوڭجه لكله بليرتملي يزكه ، بدیع الزمان حضرتلرینڭ اوزاق طوردیغی سیاست ، اقتدار ، مقام و ليدرلك مجادله سی آڭلامنده كي سياستدر . بر ده امام غزالی ( ر ض ) ‘ ڭ ، ” بشریتی اصلاح ایله دنیا و آخرتده ، سلامته اولاشدیراجق طوغری یولی كوسترمك “ [٢] دییه تعریف ایتدیگی سیاست واردركه ؛ امام غزالی حضرتلری بو سیاستڭ اڭ أوستون مرتبه سنی پیغمبرلرڭ ، صوڭره راشد خليفه لرڭ ، صوڭره پیغمبر وارثی اولان عالملرڭ یاپدیغنی افاده ایدر . ذاتاً بدیع الزمان حضرتلری ده بو علوی معناده كی ، صنعتلرڭ اڭ شرفليسي دییه وصفلانديريلان ، پیغمبر وارثلرینڭ یاپدیغی سیاستی ياپابيلمك ایچون ، اقتدار و مقام و ليدرلك مجادله سی آڭلامنده كي سیاستی ترك ایتمشدر .
افندیمز ( ع ص م ) ‘ ڭ بو عصرده كی وارثی اولان استاد بدیع الزمان حضرتلری ، زمانمزده نه شكلده خدمت ایدیله جگنی ، نه لره دقّت ایدیلمسی كركديگني ، كیمه ناصل طاورانيلاجغني اڭ كوزل شكلده كندی حیاتنده كوستره رك قرآنه و رسول اللّٰه ( ع ص م ) ‘ ە گوزل بر آینه اولوب ، بتون انسانلغه دنیا و آخرتده قورتولوشه و سلامته اولاشمه لرينى صاغلاياجق طوغری یولی باذن اللّٰه كوسترمشدر .
اسكی سعید و سیاست
بدیع الزمان حضرتلری اسكی سعید دورنده سیاستله مشغول اولمشدر . آنجق بو مشغولیت دینڭ سیاسته آلت ایدیلمسی شكلنده دگل ، سیاستڭ اگر ممكنسه دینه آلت و خدمتكار اولمسی شكلنده كرچكلشمشدر . استاد ، ” دینڭ بر حقیقتنی بیڭ سیاسته ترجیح ایدرم “ [٣] دییه رك و ” اسلامیت كونشی یرده كی ایشیقلره آلت و تابع اولاماز . و آلت یاپمق اسلامیتڭ قیمتنی تنزیل ایتمكدر ، بویوك بر جنایتدر “ [٤] دییه هایقیرارق بتون قوتیله سیاستی اسلامیته خدمتكار بر آلت و آراچ یاپمه یه چالیشمشدر . بدیع الزمان حضرتلری حیاتی بوینجه ” منفعت أوزرینه دونن سیاست جاناواردر . “ [٥] دیدیگی منفعتی اساس یاپان سیاستله هیچ مشغول اولمامشدر . یینه طرفكیرلگی نتیجه ویرن ، ملگی شیطان ، شیطانی ملك كوسترن ، جماعتڭ سلامتی ایچون فردی فدا ایدن ، ظلمه و افترایه طایالی سیاسته ، هیچ بر زمان طرفدار اولمامشدر . یڭی سعید دورنده ایسه سیاست عالمندن كندیسنی قرآن حكیمڭ خدمتنڭ شدّتلی بر صورتده منع ایتدیگنی سویله یه رك [٦] سیاستی بیراقمشدر .
استاد نیچون سیاستله مشغول اولمدی ؟
بدیع الزمان حضرتلرینڭ و طلبه لرینڭ سیاست یولیله خدمت ايتمه مه لرينڭ باشلیجه سببلری شویله صيره لانابيلير ؛
١ - قرآنڭ الماس كبی علوی حقیقتلرینی ، سیاسی پروپاغانده مالزمه سي ظنیله انسانلر نظرنده جام پارچه لری قیمتنه دوشورمه تهلكه سی واردر . اگر ایمان حقیقتلری سیاسی بر كیملك ویا سیاسی بر بایراق آلتنده آڭلاتيلسه ، انسانلرده ؛ ” عجبا بنی كندی سیاسی فكرینه چكمك ایچونمی بونلری آڭلاتییور ؟ “ دوشونجه سی اویانیر . و مخاطب أوزرنده او حقیقتلر تأثیرینی یا كوسترمز ویا آز كوسترر . نتیجه ده قرآنڭ الماس كبی یوجه حقیقتلری جام پارچه لری درجه سنه دوشورولمش اولور .
٢ - سیاست مادی بر طوپوزه بڭزر . غفلت ویا ضلالت باتاقلغنه دوشمش و كندیسنی قورتاراجق بر ال آرایان ، ایمان و قرآنه محتاج بر انسانی ، او باتاقلقدن قورتارمق نیتیله ياقلاشيركن بر الده ایمان نوري ، دیگر الده سیاست طوپوزی طوتولمامسي كركديگني بیان ایدر . چونكه ایمان و قرآنه محتاج بر انسان ” عجبا نورله بنی كندینە یاقلاشدیروب ، طوپوزله دوگمكمي ایستییور ؟ “ دییه تلاش و اوهام ایده بیلیر . یینه بو زمانده مسلمانلرڭ قارشی قارشویه اولدیغی اڭ مهم تهلكه ، بیلیم و فلسفه دن كلن بر دینسزلكله قلبلرڭ بوزولمسی و ایمانڭ زده لنمسي تهلكه سيدر . بو تهلكه دن قورتولمەنڭ تك چاره سی ده نوردر . نور ، صميميتله و حقّیله كوستريلمليدركه قلبلر اصلاح اولسون ، ايمانلر قورتولسون . اگر سیاست و كوچ طوپوزيله حركت ایدیلسه حتّا غالب ده كلینسه كفر قلبلرده صاقلانیر و عصرڭ دینسزلك تهلكه سيله كافر اولمش بو انسانلر ، منافق درجه سنه اینرلر . حالبوكه منافق كافردن داها فنادر و تهلكه لیدر . او یوزدن سیاست طوپوزی بو دینسزلك تهلكه سی قارشوسنده قلبلری اصلاح ایده مز .
٣ - ایمان و قرآن حقیقتلرینه هركسڭ محتاج اولمسی سیاستدن اوزاق طورمه يي كركديرر . چونكه رسالۀ نور مسلگنده ” سیاسی كوروشي نه اولورسه اولسون بتون مؤمنلر قرداشدر “ دوشونجه سی اساسدر . هر انسان ایمان حقیقتلرینه محتاچدر . رسالۀ نوردن استفاده مقصدیله كلن بو محتاجلره قارشی عین یاقینلغی ، عین محبتی كوستره بيلمك ایچون هر هانگی بر سیاسی پارتينڭ ویا دوشونجه نڭ طرفداري اولمامق كركدركه هر كلن كیشی ئوركمدن ، چكينمدن المزده كی ایمان حقیقتلرندن استفاده ایده بیلسین . بدیع الزمان حضرتلری بو نقطه یه شویله تماس ایدر : ” نور شاكردلری ، هیچ سیاسته قاریشمدیلر ، هیچ بر پارتي يه كيرمديلر . چونكه ایمان ، مال عموميدر . هر طائفه ده محتاجلری و صاحبلری وار . طرفگیرلك كیره مز . یالڭز كفره ، زندقه یه ، ضلالته قارشی جبهه آلیر . نور مسلگنده ، مؤمنلرڭ اخوتی اساسدر . “ [٧] یینه بو قونوده شویله دیر : ” ایمان درسی ایچون كلنلره طرفگیرلك نظریله باقیلماز . دوست دوشمان درسده فرق ایتمز . حالبوكه سیاست طرفكیرلگی ، بو معنایی زده لر . اخلاص قیریلیر . اونڭ ایچوندركه ، نورجيلر امثالسز اشكنجه لره و صیقینتیلره تحمّل ایدوب نوري هيچ بر شیئه آلت ایتمدیلر . سیاست طوپوزینه ال آتمديلر . “ [٨]
٤ - اخلاص و اخوّت ، سیاستدن اوزاق طورمه يي كركديرر . حالبوكه سیاستله مشغول اولمق بوڭا انگلدر . سیاسته كیرن بر كیشی ایستر ایسته مز محبّت ایتدیگی سیاسی دوشونجه یه و او سیاسی دوشونجه نڭ ليدرينه طرفدار اولور . طرفدار اولدیغی سیاسی دوشونجه و ليدرڭ اسلامه اويغون اولمایان اما او آنكي سیاسی وضعیته اویغون كورولن بعض حاللرینی كندنجه تأویل ایتمك طورومنده قالابیلیر . اوندندركه طرفگیرانه سیاستڭ ملگی شیطان ، شیطانی ملك كوسترر درجه ده رضاي الهيدن و قبول ربّانيدن اوزاقلاشمسي بدیع الزمان حضرتلرینڭ سیاستدن چكيلمه سنڭ دیگر بر سببی اولمشدر . بو نقطه یه بالذّات مشاهده ایتدیگی بر اولايله استاد حضرتلری مئالاً شویله تماس ایدر :
” بر زمان غرضكارانه طرفگیرلك نتیجه سی اولارق كوردمكه ، علم صاحبی دیندار بریسی سیاسی نقطه ده كندیسنه مخالف بر صالح عالِمی كفرله اتهام ایدر درجه ده كوچك دوشوردی . و كندی سیاسی فكرنده اولان بر منافقي حرمتله مدح ايتدي . ایشته سیاستڭ بو فنا نتیجه لرندن ئوركدم و سیاستدن چكیلدم . “ [٩] یینه كندیسنڭ شاهد اولدیغی باشقه بر اولای دە شویله در : ” اسكی سعید كوردیكه بر صالح عالم كندی سیاسی دوشونجه سنده كي بر منافقي حرارتله أوگدي و سیاستنه مخالف بر صالح خواجه یی تنقید و فاسقلقله اتهام ایتدی . اسكی سعید اوڭا دیدی : ” بر شیطان سنڭ فكرینه یاردیم ایتسه رحمت اوقوتاجقسڭ . سنڭ سیاسی فكرینه مخالف بر ملك اولسه لعنت ایده جكسڭ . بونڭ ایچون اسكی سعید ” اعوذ باللّه من الشیطان و السیاسة “ دیدی و سیاستی ترك ایتدی . [١٠]
” رسالۀ نورڭ بو قدر معارضلرینه مقابل اڭ بویوك قوتی اخلاص اولدیغندن و دنیانڭ هیچ بر شیئنه آلت اولمدیغی كبی ، طرفگیرلك حسیاتنه بنا ایدیلن جریانلره ، خصوصًا سیاسته تماس ایدن جریانلرله علاقه دار اولماز . چونكه طرفگیرلك طماری اخلاصی قیرار ، حقیقتی دگیشدیرر . “ [١١ ]
٥ - فانی ، دنیوی سیاستله مشغول اولمق كیشی یی اهمّیتلی اخروی خدمتلرندن كری بیراقیر و طرفگیرلك ميليله ظالملرڭ ظلمنه اورتاق اولمە تهلكه سی واردر . بو قونویله ایلگیلی اولارق حضرت استاد شویله دیر :
” بو دنیا فانیدر . اڭ بویوك دعوا ، باقی اولان عالمی قزانمقدر . انسانڭ اعتقادی صاغلام اولمازسه ، دعوایی غائب ایدر . حقيقي دعوا بودر . بونڭ خارجنده كی دعوالره قاریشمق ضررلیدر . سیاستله مشغول اولان ، اهمّیتلی خدمتلرندن كری قالیر . “ [١٢] یینه بو قونوده شویله دیر :
” دنیا سیاستنه قاريشمدىغمڭ سببی : او كڭیش و بویوك دائره ده وظیفه آز و كوچك اولمقله برابر ، جاذبه دارلق جهتیله مراقليلري كندیله مشغول ایدر ؛ حقيقي و بویوك وظيفه لريني اونلره اونوتدیرر ویا نقصان بيراقديرر ؛ هم هر حالده بر طرفگیرلك میلنی ویرر ، ظالملرڭ ظلملرینی خوش كورور ، شریك اولور “ [١٣]
٦ - سیاستله مشغولیت ، بعضًا انسانڭ سلامت قلبنی ، حسن نيتنى ، استقامت فكرینی بوزار . استاد بو قونوده شو چارپیجی افاده لری قوللانیر : ” كڭیش و جاذبه دار سیاست بوغوشمه لرینه دقّت ایدن ، بعضًا قاپیلیر ؛ وظیفه سنی یاپامدیغی كبی ، سلامت قلبنی و حسن نيتنى و استقامت فكرینی و خدمتنده كی اخلاصنی غائب ایدر . غیب ایتمه سه ده او اتهام آلتنده قالابیلیر . “ [١٤] و شویله بر توصيه ده بولونور : ” بو زمانده سیاست ، قلبلری افساد ایدر و عصبی روحلری عذاب ایچنده بیراقیر . سلامت قلب و استراحت روح ایسته ین آدم ، سیاستی بیراقملی . “ [١٥]
طوغریلغڭ سیاسی حیاتده ئولمه سی و یالانڭ سیاستده چوق یایغین اولمسی مسافه لي طورمه يي كركديرر . حضرت استاد بو قونوده ، ” سیاستڭ چوغی یالانجیلق “ [١٦] افاده سني قوللانیر و ” عصر سعادتده كي انقلاب عظیم ، صدق ایله كذب ، ایمان ایله كفر قدر بربرندن اوزاق ایكن زمان كچدكجه كله كله بربرینه یاقینلاشدی . و سیاست پروپاغانده سی بعضًا یالانه زیاده رواج ویردی . فنالق و یالانجیلق بر درجه میدان آلدی . “ [١٧] شكلنده بو خسته لغڭ وخیم صوڭوچلرندن بحث ایدر .
٨ - سیاست ، انسانه دنیایه كوندریلیش غایه سنی و آخرتی اونوتدیروب غفلت ویرن اڭ كڭیش و چكیجی دائره در . كندیسی بو قونوده شویله دیر : ” انسانه غفلت ویره جك و دنیایه بوغديراجق و حقيقي وظيفۀ انسانيتي و آخرتی اونوتدیراجق اولان اڭ كڭیش دائره ایسه ، سیاست دائره سیدر . خصوصًا بویله عمومی و مجادله صورتنده كی حادثه لر ، قلبی ده بوغویور . كونش كبی بر ایمان لازمكه ؛ هر شیده ، هر وضعیتده ، هر بر حركتده قدر الهی و قدرت ربانیه نڭ ایزینی ، اثرینی كورسون ، تا او ظلم ظلمتده قلب بوغولماسین ، ایمان سونمه سین ؛ عقل ، طبیعت و تصادفه صاپلانماسين . “ [١٨]
٩ - دنیا سیاستنڭ دیزگینلری اجنبیلرڭ ألنده در . [١٩] او ، سنوحات اسملی اثرنده بو قونوده أوزتله شویله دیر : ” بز بوراده كندی اراده مزله حركت ایتمییورز . سیاستڭ دیزگینلری آوروپه نڭ ألنده . آوروپه اورادن أوفلەيور ، بز بوراده اوينايورز . آوروپه دن یاپیلان تلقينلرله حركت ایدییورز . “ یینه باشقه بر یرده ده شویله دیر : ” سیاستڭ چوغی یالانجیلق و بیلمه یه رك اجنبی پارماغنه آلت اولمە احتمالی وار “ [٢٠] اوت بدیع الزمان حضرتلری كونمز سیاستنه كيرمەيه رك ، سیاست اوستی بر قونومده قالارق ، سیاستله الده ايديله بيله جك نتیجه و غایه لره سیاستسز بر شكلده اولاشمشدر . بو دخی آیری بر سیاست آڭلاییشی اولارق مطالعه ایدیله بیلیر .
بدیع الزمان حضرتلری ، ” قرآن حكیمڭ خدمتنڭ ، كندیسنی ، سیاست عالمندن شدّتلی بر صورتده منع ایتدیگنی “ سویله یه رك سیاستدن اوزاق طورمشدر . سیاست و پارتيلر اوستی قالارق ، اللّٰهڭ دیننی بتون محتاج مسلمانلره اولاشدیراجق بر طرزده ایمان و قرآنه خدمتكار اولمشدر . هیچ بر سیاسی دوشونجه نڭ و پارتينڭ آلتی اولمدن ، یاپدیغی اخلاصلی ، لكه سز ، صافی خدمتله و او خدمتڭ مشخّص میوه لریله ، اڭ استقامتلی و اڭ طوغری ایمان خدمتنڭ ناصل اولمسی كركديگني بتون دنیایه كوسترمشدر . آنجق بدیع الزمان حضرتلری ، ” كیمسه سیاستله مشغول اولماسین ، سیاستله هیچ بر خدمت اولماز “ دوشونجه سنده ده دگلدر . او یوزدن سیاست یولیله خدمت ایده جك انسانلره دە دینی ، سیاسته واسطه و آلت ياپمامه لريني ، یالانه ، منفعته ، افترایه و ظلمه طایالی سیاستدن قاچينمه لرينى ، حقڭ خاطرینی یوكسك طوتارق هیچ بر خاطره فدا ايتمه مه لرينى ، نفس و شیطانڭ راضی اولاجغی بر سیاسی آڭلاییشدن اوزاق ، انسانلری دینه صوغوتمدن ، اسلامی أولچولری محافظه ایدرك سیاست یاپمه لرینی توصیه ایتمشدر .
حضرت استادڭ ١٩٥٠ ‘ دن صوڭره كی سیاسی طوروشی
بدیع الزمان حضرتلری یڭی سعید دورینه كچدیگی ١٩٢١ ‘ دن بری ، ” شیطاندن و سیاستدن اللّٰهه صيغينيرم “ دییه رك سیاستله علاقه سنی تمامًا كسمشدي . رسالۀ نوري تأليف ایتدیگی یگرمی أوچ سنه بوینجه سیاستدن هپ اوزاق طورمش ، غزته و رادیولری دخی تعقیب ایتمه مشدر . بو شدّتلی صاقينمه سنڭ سببنی ایضاح ایچون متعدّد درسلر قلمه آلمشدر . بونلردن مهم بر قسمی بر أوڭجه كی قونو باشلغی آلتنده نقل ایدیلدی .
تك پارتی دورنده سیاستله و سیاسی خبرلرله همن هیچ علاقه دار اولمایان حضرت استاد ، چوق پارتی دورنده اقتداره كچن دموقرات پارتينڭ نسبتًا ده اولسه دینه حرمتكار طورلری سببیله بو یڭی دونمده سیاسیلره ، نادر ده اولسه ارشاد ایدیجی بعض مساژلر كوندرمگه باشلامشدر . فقط بو طوروم اصلا سیاسته قاریشمامق پرنسيبندن تعویض ویرمسی آڭلامنده دگلدی .
بو دونمده اولان ١٩٥٠ ، ١٩٥٤ و ١٩٥٧ ‘ ده كی هر أوچ سچيمي ده دموقرات پارتی قازانمشدی . حضرت استاد بو أوچ سچيمدن یالڭز صوڭنجيسنده ، او صیره لرده خلق پارتيسي قارشوسنده جدّی بر كريله مەيه دوشن دموقرات پارتينڭ مغلوب اولمەسنی انگلله مك آدينه سچیم صنديغنه كیدره ك یالڭزجه اوی قوللانمشدر . حضرت استاد ، صرف كچمشده دینه ایمانه چوق ضررلر ویرن او پارتی بر داها قازانماسين دییه ” اهون الشري اختیار ایتمك “ ، یعنی ” ایكی شردن داها خفیف اولانی سچمك “ حكمتنه بناءً دموقراتلري دستكلەمشدر .
یینه او دونمده سیاسته كیرمك ایسته ین بعض نور طلبه لری اولمش ، استاد ایسه اونلره رسالۀ نور آدينه دگل آنجق كندی ناملرینه كیرمك شرطیله مساعده ایتمشدر .
چوق پارتیلی سیاسی حیاتڭ دوام ایتمكده اولدیغی ییللرده سبيل الرشاد درگيسي صاحبی و استادڭ اسكی دوستی اشرف ادیبدن كلن بعض تكلیفلر أوزرینه بدیع الزمان حضرتلری بو یڭی دونمده ده سیاسی طورنده بر دگیشیكلك اولمدیغنی كوسترن شو جوابی كندیسنه كوندرر :
” نور رساله لرينڭ و نورجيلرڭ سیاستله علاقه لری یوق و رسالۀ نور ، رضا الٰهيدن باشقه هیچ بر شیئه آلت ایدیلمدیگندن ، ممكن اولدیغی قدر رسالۀ نورڭ منسوبلری ، اجتماعی و سیاسی جریانلره قاریشمق ایسته مییورلر . یالڭز سبيل الرشاد ، طوغو ( درگيلري ) كبی مجاهدلر ، ایمان حقیقتلرینی اهل ضلالتڭ تجاوزاتندن محافظه یه چالیشدقلری ایچون ، روح و جانمزله اونلری تقدیر و تحسین ایدوب اونلرله دوستز و قرداشز ، فقط سیاست نقطه سنده دگل .
چونكه ایمان درسی ایچون كلنلره طرفگیرلك نظریله باقیلماز . دوست دوشمان درسده فرق ایتمز . حالبوكه سیاست طرفكیرلگی ، بو معنایی زده لر . اخلاص قیریلیر . اونڭ ایچوندركه ، نورجيلر امثالسز اشكنجه لره و صیقینتیلره تحمّل ایدوب نوري هيچ بر شیئه آلت ایتمه دیلر . سیاست طوپوزینه ال آتمديلر . هم نور رساله لری كفر مطلقی قیردیغی ایچون ، كفر مطلقڭ آلتنده كی آنارشیلگی و اوستنده كی استبداد مطلقی قیردیغی جهتله ، بر نوع سیاسته تماسی وار توهّم ایدیلمش . حالبوكه نورڭ ترجمانی ، بر تك مسئلۀ ايمانيه يي دنیا سلطنتنه دگيشمديگني محكمه لرده دعوا ایدوب یگرمی بش سنه طرز حياتيله و اماره لرله اثبات ایتمشدر . “ [٢١]
بدیع الزمان حضرتلری ، ١٩٥٠ صوڭره سنده حكومت سورن دموقراتلره آرا صیره بعض مهم ايقاظلرده بولونمشدر . اونلردن برنده قرآن و اسلامیت ضررینه اولاجق مهم تهلكه لره دقتلرینی چكییور و شویله دییوردی :
” دموقراتلره بویوك بر حقیقتی اخطار :
شیمدی قرآن ، اسلامیت و بو وطن ضررینه أوچ جریان وار :
برنجیسی : قومونیست ، دینسزلك جریانی . بو جریان یوزده اوتوز قرق آدمه ضرر ویره بیلیر .
ایكنجیسی : اسكیدن بری مستملكاتلرڭ ، تركلرله علاقه لرینی كسمك ایچون ، توركیه دائره سنده دینسزلگی نشر ایتمك ایچون ؛ افساد قومیته سی نامندە بر قومیته . بو دە یوزده اون یگرمی آدمی بوزابیلیر .
اوچنجیسی : غربلیلاشمق و خرستیانلره بڭزه مك و بر نوع پروتلق ( پروتستانلق ) مذهبنی اسلاملر ایچنده یرلشدیرمگه چالیشان و دینده حصه سی اولمایان بر قسم سیاسیلر هيئتيدر . بو جریان یوزده بلكه بیڭده بریسنی ، قرآن و اسلامیت علیهنه چویره بیلیر .
بز قرآن خدمتكارلری و نورجيلر ، أوّلكی ایكی جریانه قارشی دائما قرآن حقیقتلرینی محافظه یه چاليشمشز . ممكن اولدیغی قدر دنیایه و سیاسته باقمامەیه مسلگمز بزی مجبور ایدییورمش . شیمدی مجبوريتله باقمەیه لزوم اولدی . كوردككه :
دموقراتلر ، أوّلكی ایكی مدهش جریانه قارشی بزه ( نورجيلره ) یاردیمجی حكمنده اولابیلیرلر . هم اونلرڭ دیندار قسمی دائما او ایكی دهشتلی جریانه مسلكلرنجه معارضدرلر . یالڭز دینده حصه سی آز اولان بر قسم غربلیلاشمق و غربليلره تام بڭزه مك مسلگنی تعقیب ایدنلر ایسه ، اوچنجی جریانه بر یاردیم ایدییورلر . مادام او جریانڭ یوزده آنجق بریسنی بلكه بیڭدن بریسنی پوروتلر و خریستییان كبی یاپمه یه چویره بیلیرلر . چونكه انگلیز ایكی یوز سنه ظرفنده تحكّم ایتدیگی ایكی یوز میلیون اسلامدن ایكی یوز آدمی پروتلغه چویره مه مش و چویره مز .
هم هیچ بر تاریخده بر اسلام ، خریستییان اولدیغنی و قناعتله باشقه بر دینی اسلامیته ترجیح ایتمش اولدیغی ايشيتيلمديگندن ، اقتدار پارتيسنده بولونان آز بر قسم ، دینڭ ضررینه سیاست نامیله اوچنجی جریانه یاردیم ایتسه ده ؛ مادام او دموقرات پارتيسي ، مسلك اعتباریله أوته كی ایكی جریان عظیمه نڭ طورمه سنده و دفع ايتمه سنده مجبوري وظيفه لري اولمه سندن ، بو وطنه و اسلامیته بویوك بر فائده سی طوقونابیلیر .
بو جهتدن بز ، دموقراتلري اقتدار یرنده محافظه ایتمگه قرآن منفعتنه كندیمزی مجبور بیلییورز . اونلردن خیر بكله مك دگل ؛ بلكه دهشتلی ، باشده كی ایكی جریانه سياستلرنجه معارض اولدقلری ایچون ؛ اونلرڭ آز بر قسمی دینه ویردكلری ضرری ، وجودڭ پارچه لانمه سنه بدل ، یالڭز بر پارماغی كسمك كبی پك جزؤي بر ضررله پك كلی بر ضرردن قورتولمه مزه سبب اولویورلر بیلدیگمزدن ، او اقتدار پارتيسنڭ لهنده اهل ديني یاردیمه دعوت ایدییورز . و دینده لاابالي قسمنی دخی جدًّا ایقاظ ایدوب ” آمان چابوق حقيقت اسلاميه يه یاپیشیڭز “ اخطار ایدییورزكه ، وطن و ملّت و اونلرڭ حیاتی و سعادتی ، حقائق قرآنيه يه طایانمق و بتون عالم اسلامي آرقه سنده احتیاط قوتی یاپمق و اخوت اسلامیه ایله درت یوز میلیون قرداشی بولمق و آمه ریقه كبی دین لهنده جدّی چالیشان معظّم بر دولتی كندینه حقيقي دوست یاپمق ، ایمان و اسلامیتله اولابیلیر .
بز بتون نورجيلر و قرآن خدمتكارلری ، اونلره هم خبر ویرییورز ، هم اسلاميته خدمتده موفّقيتلرينه دعا ایدییورز . هم ده رجا ایدییورزكه : بو مملكتڭ بر اهمّیتلی محصولي و وطنده و شیمدی عالم اسلامده پك بویوك فائده سی و خدمتی بولونان رسالۀ نوری ، مصادره لردن قورتاروب نشرینه خدمت ایتسینلر . بو وطنده كی دیندارلری كندینه طرفدار ایتسینلر و سلامتی بولسونلر .
سعید نورسی “ [٢٢]
اوچنجی سعیدڭ آڭلامی
بوراده شونی دە بلیرتمك فائده لی اولاجقدر . بدیع الزمان حضرتلرینڭ ١٩٤٩ آفیون حبسندە خبر ویردیگی ، اسكی سعید ، یڭی سعیددن صوڭره ، ” اوچنجی بر سعیدڭ تظاهره باشلامسی “ نڭ ، استادڭ الليلي ييللرده كي قسمي راحتلامه دورنده كي سیاسی طوروشيله بر علاقه سی یوقدر . زیرا اوچنجی سعیدله دگل سیاسته یاقلاشمق ، عكسنه یڭی سعیدڭ ده أوته سنده دنیا ایشلرندن تمامًا اوزاقلاشمق معناسنده بر حالت روحيه يي اوچنجی سعیدله یاشامه یه باشلامشدی . حضرت استاد ، كندیسنده باشلایان بو حالت روحيه يي شویله آڭلاتییور :
” عزیز ، صدّیق قرداشلرم !
ایكی - أوچ دفعه در اهمّیتلی بر حالت روحیه بڭا عارض اولویور . عین اوتوز سنه أوّل استانبولده بنی يوشع طاغنە چیقاروب استانبولڭ ، دار الحكمتڭ جاذبه دار حیات اجتماعیه سنی بیراقدیروب حتّا استانبولده بولونان نورڭ برنجی شاكردی و قهرمانی اولان مرحوم عبد الرّحمني دخي ضروري خدمتمی كورمك ایچون ده یانمه آلمغه مساعده ایتمه ین و یڭی سعید ماهیتنی كوسترن عجیب انقلابات روحنڭ بر مثلی ، شیمدی مقدماتی بنده باشلامش. أوچنجي بر سعيد و بتون بتون تارك دنیا ( دنیایی ترك ایدن ) اولارق ظهورينه ( كورونمه سنه ) بر اشارت تخمین ايدييورم. ديمك نورلر و قهرمان شاكردلری بنم وظيفه لريمي یاپاجقلر ، داها بڭا هیچ احتیاج قالمامش . ذاتاً نورڭ هر بر جامع جزؤي و صارصیلمایان خالص شاكردلرینڭ هر بریسی ، بندن داها مكمّل درس ویرر .
سعید نورسی “ [٢٣]
كورولدیگی كبی ، رسالۀ نور كلياتنده یالڭز بر دفعه كچن ” اوچنجی سعید “ تعبيرينى حضرت استاد ، دگل سیاسته یاقلاشمق ویا قاریشمق معناسنده ، عكسنه بتون بتون دنیادن ال اتك چكمك اولارق آچيقلامشدر . بونڭ ضدینه یاپیلان يوروملر ، تمامًا شخصی ، عندی يوروملردن عبارتدر .