انگليزلر ، استانبولي اشغال ایتدكدن صوڭره ، مسلمانلره بر چوق ظلم و اشكنجه لر یاپمشلردر . اولره باصقينلر ، طوتوقلامه لر ، كيفي اولارق حپسه آتمه لر ، يغمالامه لر ، حقارتلر و كفرلر … فقط بتون بونلرڭ یاننده اڭ وخيمي ، اسلامه  و قرآنه  قارشي یاپدقلری شیطانجه سنه هجوملردر . اسلامڭ عزتنی قیرمق ، قدسیتنی لكه له مك ، قیمتنی دوشورمك و انسانلرڭ عقللرینه اسلامیتله علاقه لی شبهه و وسوسه لر ویرمك ایچون اولمادق انتريقه لر ياپمشلردر .

بونلردن بریسی ، انگلیز آنغلیقان كلیساسی باش پاپازي طرفندن ” مشیخت “ مقامنه صوریلان آلتی سؤالدر . أوسته لك اسلام حقّنده صوردقلری بو آلتی سؤاله مفصّل دگل ، ساده جه آلتی یوز كلمه يله مختصر جواب ویریلمه سنی طلب ايتمشلردر . مشیخت مقامی دە بو صورولري دار الحكمته  حواله ایدرك جواب ویریلمه سنی طلب ایتمشدر . مصر علماسندن اولوب دار الحكمتده وظیفه یاپان عبد العزیز چاووش ایله ازميرلي اسماعیل حقی و المالیلی حمدی یازیر بو صورولرە جواباً برر كتاب یازاركن ، بدیع الزمان حضرتلری تام دە استانبولڭ اشغالی صیره سنده صوریلان بو صورولري پك مغرورانه و آشاغيلاييجي بولدیغی ایچون انگلیزلره بر توكوروكله جواب ویرمشدر . فقط اونلری مخاطب آلمقسزين بو سؤاللری ایشیتوب ده جوابنی مراق ایدن كیمسه لر ایچون ده غایت أوزلی و تطمینكار بر جواب يازارق اسلامڭ عزتنی كافرلره قارشی كوسترمشدر .

بو حادثه یی صوڭره كی سنه لرده شویله آڭلاتیر :

” بر زمان انگلیز دولتی ، استانبول بوغازینڭ طوپلريني تخریب و استانبولي استيلا ایتدیگی هنگامده ، او دولتڭ اڭ بیوك دائرۀ دينيه سي اولان آنغلیقان كلیسه سنڭ باش پاپازي طرفندن ، مشيخت اسلاميه دن دینی آلتی سؤال صورولدي. بن ده او زمان ، دار الحكمة الاسلاميه نڭ اعضاسی ایدم . بڭا دیدیلر :

• بر جواب ویر . اونلر ، آلتی سؤاللرینه آلتی یوز كلمه يله جواب ایسته یورلر . بن دیدم :

• آلتی یوز كلمه يله دگل ، آلتی كلمه يله دگل ، حتّا بر كلمه يله دگل ، بلكه بر توكوروكله جواب ويرييورم. چونكه او دولت ، ایشته كورییورسڭز ، آیاغنی بوغازیمزه باصدیغی دقیقه ده ، اونڭ پاپازی مغرورانه أوستمزده سؤال صورمه سنه قارشي یوزینه توكورمك لازم كلییور . توكورڭ او اهل ظلمڭ او مرحمتسز یوزینه ! دیمشدم . “ [١]

استاد حضرتلری ، او كونلرده نشر ایتدیگی ” رموز “ اسملی اثرنده ، بو سؤاللره ، صورانلر ایچون دگل دويان مسلمانلرڭ قفالرينڭ قاريشمامسي ایچون قیصه فقط اقناع ایدیجی شو جوابلري ویرر :

یوكسكدن باقمق ایسته ین دسّاس بر پاپازه جواب [٢]

بر آدم سنی چامورده دوشورمش ، ئولدیرییور . آیاغنی سنڭ بوغازینه باصمش اولدیغی حالده استفهام استخفافيله ( آلایجی سؤاللریله ) سؤال ایدییوركه : ” مذهبڭ ناصلدر ؟ “

بوڭا جواب مسكت ( صوصدیریجی جواب ) ، كوسمكله سكوت ایدوب یوزینه توكورمكدر . توكورڭ انگليز لعینڭ او حياسز يوزينه ! ( جوابم ) اوڭا دگل ، حقیقت نامنه شودر :

” سؤال : دين محمّد نه در ؟

جواب : قرآندر .

سؤال : فكر و حیاته نه ویردی ؟

جواب : توحید و استقامت .

سؤال : مزاحمڭ دواسی ( انسان طبقه لری آراسی چكيشمه لرڭ چاره سی ) نه در ؟

جواب : حرمت ربا و وجوب زكاتدر . ( فائضڭ حراملغي و زكاتڭ فرض اولوشيدر )

سؤال : شو زلزله یه نه دیر ؟ ( آوروپه ده كی ایشجی آياقلانمه لرينه )

جواب : ” شبهه سز انسان ایچون ، ( كندی ) چالیشدیغندن باشقه سی یوقدر ! “ [٣]

” او كیمسه لركه ، آلتین و كوموشی بريكديريرلر و اونلری اللّٰه یولنده صرف ایتمزلر . ایشته اونلری ( پك ) الملی بر عذاب ایله مژده له . “ [٤]

[ ١ ] مكتوبات ، ص . ٣٠٢ كری

[ ٢ ] آثار بديعيي يه ، ص . ٨٥ كری

[ ٣ ] نجم سوره سی ، ٣٩ . آیت كری

[ ٤ ] توبه سوره سی ، ٣٤ . آیت كری